Ukazała się monografia historyczna Myszkowa

Właśnie ukazała się Monografia miasta Myszkowa opatrzona tytułem " Po obu stronach Warty. Zarys dziejów miasta Myszkowa . Publikacja powstała okazji LX-lecia nadania praw miejskich Myszkowowi . Jest do nabycia w siedzibie Urzędu Miasta, w cenie 60 złotych





W roku 2004 , dr Jarosław Durka, historyk Gimnazjum nr 1 przy Zespole Szkół nr 1 w Myszkowie, zaproponował na łamach „Gazety Myszkowskiej” , stworzenie Monografii Miasta Myszkowa. Do tej pory- argumentował- , okoliczne , miejscowości , położone nieopodal Myszkowa, posiadały własne wydania monografii historii tychże jednostek. Np. pobliskie, mniejsze od Myszkowa – Koziegłowy, autorstwa Józefy Wiśniewskiej pt. : „ Dzieje miasta i gminy Koziegłowy” wydanej w roku 1996. Zadał wtedy zasadnicze pytanie : Czy Myszków nie zasługuje na monografię swojej historii ? W wywiadzie opublikowanym na łamach lokalnego periodyku „ Gazety Myszkowskiej „ wskazywał , że każde miasto zasługuje na swoją monografię historyczną . Jednemu historykowi , z racji szerokiego spektrum materiału potrzebnego do analizy, porozrzucanego po licznych archiwach w południowej Polsce , trudno byłoby stworzyć , publikację erudycyjną, ujmującą holistycznie zagadnienia historii miejscowości.
Jeżeli sięgniemy do stanu badan nad historią Myszkowa , przed wydaniem niniejszej publikacji, dojdziemy do wniosku , że były on fragmentaryczna co do podejmowanych zagadnień jak i wykorzystania źródeł historycznych . Nie doczekaliśmy się przed 2010 rokiem, żadnej publikacji poświęconej tylko i wyłącznie zagadnieniom historycznym miejscowości, ujmując jej dzieje w sposób holistyczny i wyczerpujący. Przed rokiem 2010 , zainteresowani historią miasta Myszkowa, mogli sięgnąć do takich publikacji jak : Unisław Górski- Zabytki oraz ciekawostki Myszkowa i okolicy, wydanej w roku 1998, w którym bardzo wybiórczo i fragmentarycznie w oderwaniu od szerszego kontekstu historycznego przedstawiono historię miejscowości, nie opierając się w niej na źródłach archiwalnych , tylko na opracowaniach tematu. Również roli wyczerpującej monografii historycznej, nie spełniła publikacji Urszuli Mygi-Piątek z wydziału Nauk o Ziemie Uniwersytetu Śląskiego, w której to w niewielkim , stopniu ujęto zagadnienia historyczne dziejów miasta Myszkowa, nie poszerzając , stanu badań nad tym zagadnieniem , skupiając swoją uwagę na kwestiach związanych ze środowiskiem przyrodniczym i stosunkami wodnymi miasta Myszkowa. Ponad to funkcjonowały liczne drobniejsze opracowania zagadnień dotykających kwestii rozwoju Myszkowa m.in. cieniutka broszura pod redakcją doktora Marcelego Antoniewicza wydanej w 1995 , która w ogóle nie poruszyła zagadnień z historii miasta w okresie XX lecia międzywojennego i czasów wojennych . Poza tymi publikacjami funkcjonowało kilka monografii Zakładów przemysłowych wydawanych w okresie PRL, w okrągłe rocznice jubileuszów ich istnienia, tj. Monografia Myszkowskich Zakładów Papierniczych, Zakładów Włókienniczych Wartex, Myszkowskie Zakłady Przetwórstwa Stali „ Mystal” czy też publikacja dotycząca 75 lecia istnienia Myszkowskich Zakładów Naczyń Emaliowanych „ Światowid „ . W głównej mierze były to opracowania , nie wyczerpujące historii tych zakładów, przedstawiając dodatkowo w zniekształconym ujęciu zagadnienia , funkcjonowania tychże zakładów w okresie XX-lecia międzywojennego, kładąc nacisk, na aspekty wartościujące dodatnio sojusz robotniczo-chłopski klasy robotniczej wczesnych lat Polski Lubelskiej i Czasów PRL, kiedy to celowo zniekształcano historię Polski lat `20 i `30 XX wieku. Były one wyrazem , tzw. peerelowskiej propagandy sukcesy, związanej ze słynnym hasłem : „ Niech Polskie – znaczy doskonałe” Czy z takich publikacji można po upływie dwóch dekad od transformacji ustrojowej jeszcze korzystać ?
Dlatego , celem grupy wspomnianych autorów, było napisanie historii miasta Myszkowa , przedstawiając jej polifoniczny rozwój , różnych kierunków i dziedzin życia mieszkańców od politycznych, po przez kulturalne, gospodarcze, na zagadnieniach stosunków religijnych kończąc.

Pomimo , że w tytule recenzowanej publikacji znajduje się słowo „ Zarys” , w cale nie oznacza to , że praca nie porusza najważniejszych kwestii z historii Myszkowa , odseparowanych od siebie. Słowo zarys pojawiające się w tytule, rozumieć należy, jako nieuwzględnienie w wystarczający sposób pewnych kluczowych zagadnień rzutujących na rozwój polityczno-społeczny Myszkowa. Przez sformułowanie to , rozumiane są problemy w dotarciu do niektórych grup źródeł historycznych, a w szczególności materiałów dotyczących historii międzywojennej Myszkowa- akt gminy Myszków w strukturze utworzonego w 1927 roku Powiatu Zawierciańskiego. Powodem tych trudności , były braki w materiale archiwalnym , który uległ w większości bezpowrotnej utracie w wyniku działań wojennych drugiej wojny światowej.
Dr Jarosław Durka, doskonale zdawał sobie sprawę , że prace podjęte w kierunku wydania monografii historycznej miasta Myszkowa, będzie owocną, i przydatną lokalnemu środowisku , wtedy i tylko wtedy, kiedy będzie ujmowała szerokie spektrum zagadnień od zagadnień politycznych, pop rzez administrację , kulturę , stosunki wyznaniowe , na zagadnieniach służby zdrowia kończąc. Tak sformułowany cel poszukiwań badawczych, przerósł by z pewnością nie jednego badacza. Z tejże racji , do współpracy w tworzeniu , zarysu monograficznego dziejów Myszkowa zaproszeni zostali również inni historycy: Ks. Profesor Jan Związek – wybitny badacz historii Kościoła, pracownik naukowy Częstochowskich Szkół Wyższych, były pracownik Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, posiadający w swoim dorobku naukowym liczne prace historyczne dotyczące historii kościoła na terenie Diecezji Częstochowskiej . Dr Marek Nita – pracownik naukowy Akademii Jana Długosza w Częstochowie, zajmujący się badaniami rozwoju przemysłu papierniczo-celulozowego miasta Myszkowa, dr Jarosław Durka- nauczyciel Gimnazjum nr 1 w Myszkowie i nauczyciel w Liceum Ogólnokształcącym w Koziegłowach, edukator Instytutu Pamięci Narodowej o. Katowice, wykładowca Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Myszkowie, członek licznych towarzystw historycznych . Koordynatorem prac badawczych został dr Kazimierz Miroszewski, adiunkt w Zakładzie Historii Najnowszej po 1945 roku Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, urodzony w Myszkowie , podejmujący w swoich badaniach zagadnienia losów mniejszości niemieckiej na ziemiach Górnego Śląska po 1945 jak i historią utworzonych tuż po 1945 roku obozów pracy dla przeciwników politycznych władzy komunistycznej.
Monografia Myszkowa, została oparta o informacje uzyskane w wyniku prac związanych z licznymi kwerendami archiwalnymi. Autorzy skorzystali z następujących źródeł archiwalnych : Archiwa Państwowe (Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, Archiwum IPN w Warszawie, Archiwum Państwowe w Częstochowie , AP. Katowice, AP. Kielce, AP. Łódź, ) Archiwa Kościelne ( Archiwum Kurii Metropolitalnej w Krakowie, Archiwum Kurii Metropolitalnej w Częstochowie, Archiwum Diecezji w Kielcach ) Archiwa jednostek szkolnych (Archiwa Szkoły Podstawowej nr 1 im A. Mickiewicza w Myszkowie, Szkoły Podstawowej nr 2 w Myszkowie, Szkoły Podstawowej nr 4 w Myszkowie, -//- nr 6, -//- nr 8, -//- nr 9 i innych. ) Archiwa Organizacji Społecznych (m.in. Archiwum Związku Kombatantów Rp i Byłych Więźniów Publicznych w Myszkowie, Archiwum Związku Miejskiego Zarządu Ochotniczych Straży Pożarnych , Archiwum Oddziału rejonowego Związku Emerytów i Rencistów , i In. ), Archiwa urzędów administracyjnych ( Archiwum Urzędu Miasta w Myszkowie ) oraz archiwa osób prywatnych ( m .in. Eugeniusza Mazanka, Janusza Janoski, Anny Cieśli, Jarosława Durki, Krzysztofa Machury, rodziny Modzelewskich, i pana Michała Kitali ) .
Oprócz źródeł archiwalnych , zostały wykorzystane liczne dokumenty opublikowane : m.in. dotyczące stosunków religijnych publikowanych w „ Częstochowskich Wiadomościach Diecezjalnych” czy „ Wiadomościach Archidiecezji Częstochowskiej” .
Nie zapomniano o wykorzystaniu w pracach nad monografią, wspomnień i pamiętników oraz relacji mieszkańców, spisanych na potrzeby autorów . Są to głównie wspomnienia, wyższych urzędników odpowiedzialnych za instytucje administracyjno- kulturalno-oświatowej tj. dyrektorzy bibliotek, kierownicy odpowiednich komórek urzędów czy też właścicieli większych zakładów przemysłowych.
Wykorzystane zostały również źródła prasoznawcze z okresu PRL i po 1989 roku.
Odniesiono się ponadto do licznych opracowań monograficznych . W śród których za najwartościowsze należy uznać : księgi pamiątkowe 30 lecia Zespołu Szkół Rolniczych w Myszkowie, 75-lecia Myszkowskiej Fabryki Naczyń Emaliowanych „Światowit”, publikacji autorstwa doktora Jarosława Durki : „ Rozwój życia kulturalnego w Myszkowie w ostatnim dwudziestoleciu XX wieku ; Wencel Stanisław ; Współzawodnictwo pracy i jej propaganda w bibliotekach i domach kultury w okresie Polski Ludowej na przykładzie rejonu częstochowskiego, ; Oddział Władysława Musialika „ Bolesława” w latach 1939-1947. Z dziejów polskiego podziemia niepodległościowego, i wiele wiele innych , których nie sposób wymienić w tym miejscu.


Monografia została podzielona na 5 części opartych na kryterium chronologiczno-problemowym.
Część Pierwsza pt. : Tereny przyszłego miasta Myszkowa do 1918 roku , opracowanego przez Marka Nitę , w skład której wchodzą trzy rozdziały : Rozdział I- Dzieje do 1795 roku, Rozdział II- Pod zaborami 1795-1914 i Rozdział III- Okres I wojny światowej.
Częśc Druga opatrzona tytułem „ Lata 1918-1945 „, podzielona została na sześć rozdziałów : Rozdział I- Przemiany społeczno-polityczne do 1939 , autorstwa Jarosława Durki, Rozdział II- Organizacje i związki zawodowe, autorstwa tegoż samego badacza; Rozdział III- Szkolnictwo, autor podobnie jak wyżej, Rozdział IV – Mniejszość żydowska podobnie jak autor wyżej, , Rozdział V- Przemiany Gospodarcze w latach 1918-1939 autorstwa Marka Nity, i ostatni rozdział zamykający tę część monografii pt. Czasy II wojny światowej autorstwa Jarosława Durki
Część Trzecia zatytułowana „ W powojennej Polsce ( 1945-2009) składa się z pięciu rozdziałów : Rozdział I- Przynależność administracyjna i rozwój przestrzenny ( Kazimierz Miroszewski), Rozdział II – Życie społeczno- polityczne ( Kazimierz Miroszewski) z podrozdziałem II- Podziemie antykomunistyczne opracowanym przez Jarosława Durkę, Rodział III Infrastruktura miejscowości ( Kazimierz Miroszewski ), Rozdział IV Sądownictwo, prokuratura i aparat przymusu ( Kazimierz Miroszewski) , Rozdział V- Życie gospodarcze ( Kazimierz Miroszewski) .

Część Czwarta opatrzona tytułem „ Kościelna przeszłość Myszkowa i okolicy – parafie i dekanat myszkowski, został w całości opracowany przez ks. Prof. Dr hab. Jana Związak. Podzielona została na trzy rozdziały : I- Parafia myszkowska, II- Ecclesia matrix, III- Duchowieństwo
Część Piąta , będącą zamknięciem monografii, nosi tytuł : „ Instytucje, organizacje i stowarzyszenia powojennego Myszkowa, opracowana została w całości przez dr Kazimierza Miroszewskiego. W części tej , omówione zostały następujące zagadnienia : Rozdział I – Szkolnictwo i oświata, Rozdział II- Ochrona zdrowia i opieka społeczna, Rozdział III- Organizacje i stowarzyszenia, Rozdział IV- Sport i rekreacja i ostatni rozdział rej czyści V- Życie kulturalne .

Wartością , powyższej publikacji , jest z pewnością to , że w jednym miejscu zgromadzone zostały różnorodne zagadnienia dotyczące życia codziennego i historii mieszkańców Myszkowa, stając się doskonałym kompendium wiedzy przydatnym w pracy z uczniami na lekcjach historii , czy też na zajęciach realizujących ścieżki międzyprzedmiotowe dotykające kwestii małej ojczyzny na tle regionu. Zwrócono ponadto uwagę na niektóre kwestie historyczne, które nie znalazły do tej pory należytego miejsca w literaturze przedmiotu.
Z pewnością , można tę publikację polecić , wszystkim zainteresowanym historią regionu, własnego miasta, uczniom pragnącym przygotować się do zajęć szkolnych, czy też osobą nie związanym z Myszkowem, chcącym prześledzić historię tej części województwa śląskiego .


Polecam wszystkim zainteresowanym historią Myszkowa !!!