167 lat temu, mialo miejsce uroczyste otwarcie kolei zelaznej w Czestochowie. Relacje z tego wydarzenia zamiescil "Kurjer Warszawski" z 19 Listopada 1846 roku, w N° 308, s. 2 i 3:
Z Czestochowy. - Historyczne pamiatki jakiemi od kilku wiekow chlubi sie Czestochowa, powiekszone zostaly obecnie uroczystoscia, bloga temu miastu rokujaca przyszlosc. W dniu 17 b.m. okolo poludnia, Dostojny Naczelnik Rzadu Krolestwa Namiestnik J.C.K. Mosci, JO. Xiaze Warszawski, Hrabia Paskiewicz Erywanski, z dostojna Malzonka Swoia i Corka Xiezniczka Anastazja, z licznym gronem Dygnitarzy i Dam znakomitych, rozpoczynaiac otwarcie kolei zelaznej, uszczesliwic raczyl miasto tutejsze przybyciem swoiem, posrod glosnych oznakow radosci nader licznie zgromadzonej miejscowej i z dalszych stron Publicznosci. Zgromadzenia rzemieslnicze wystapily z choragwiami, a znakomite grono Obywateli ziemian Powiatu Wielunskiego, pod przewodnictwem Gubernatora Cywilnego Gubernji Warszaw: skladajac hold glebokiego uszanowania, powitalo przy wysiadaniu dostojnego Goscia, ofiarujac chleb i sol, nader laskawie przez JO. Xiecia przyjete. Kilkadziesiat mlodych dziewic, stosownie do uroczystosci przybranych, rzucaniem kwiatow uczcili w Osobie Xiecia wysoka Jego godnosc NAMIESTNIKA Poteznego WLADCY. Obywatele miasta Czestochowy i Deputacje iedenastu miasteczek Wielunskiego Powiatu, oraz Deputacje wloscian gmin okolicznych, z zywemi oznakami radosci, skladali hold najglebszego uszanowania i wdziecznosci znakomitemu Naczelnikowi wladzy w Krolestwie, ktorego madre, sprawiedliwe i lagodne rzady, zjednaly w narodzie powszechna milosc i uwielbienie. Po odbyciu przegladu zalogi wojskowej, JO. Xiaze z goscmi swoimi poprzedzony i otoczony zgromadzonym Ludem, Wladzami i Obywatelstwem, udac sie raczyl na Jasna gore gdzie u bram pierwszych Swiatyni przyietym zostal przez zgromadzenia OO. Paulinow, ktoremu przewodniczyl JW. Pasterz Dyecezji JX. Tomaszewski Biskup Kujawsko- Kaliski. Przed cudotwornym Obrazem Najswietszej BOGA-RODZICY, zabrzmialy nabozne pienia, zakonczone hymnem za CESARZA, ktore poboznie wysluchawszy, JO. Xiaze zwiedzic raczyl we wszystkich szczegolach Kosciol i Klasztor w calem Chrzescijanstwie od wiekow slynacy. W Skarbcu, swiatla uwage dostojnego Goscia i Towarzyszacych, zwrocily na siebie starozytne i klasztorne zabytki. W sali bibjotecznej JO. Xiaze przyjac raczyl ofiarowane sniadanie, po ktorym JO. Xiaze ogladal dawniejsze fortyfikacje klasztorne i urzadzone obecnie spacery i chodniki na bastionach i ponizej murow. Nastepnie zwiedziwszy rozne czesi miasta, miejski i wojskowy Szpital, J.X. Mosc wrocic raczyl do dworca stacyjnego, gdzie Gosci swoich i wielu zawezwanych do stolu Obywateli Urzdnikow, iak najuprzejmiej przyjmowal. Z nadchodzaca noca zablysnely ognie. Prawdziwie zachwycaiacym byl widok, gdy bengalskie swiatla okryly te urocza chwile. W dali, na czarnem tle niebios, wysoka wieza Jasnogorskiego Klasztoru, odbijala gwiazdami kolorowe swiatla, iakiemi u samego szczytu wysadzona byla, gdy liczne pochodnie przy ballustradzie frontowej, odrywaly odcieni wspaniala Swiatynie. Gleboki przekop i most onego, zmienionym zostal tysiacem swiatel w brame tryumfalna, a cyfra JO: Xiecia WARSZAWSKIEGO wienczyla te brame, inna zdobila Ratusz, i prywatne domy rzesisto wszystkie oswietlone. Sztuczne odgie, mozdziezowe wystrzaly, muzyka, ozywialy scene, a mnostwo ludu zalegalo zewszad przylegle wzgorza, azeby ujrzec, powitac i oddac gleboki hold zasludze, szlachetnym i wysokim przymiotom Wysokiego Goscia. Po godzinie 6tej wieczornej, JO. Xiaze pozegnawszy uprzejmie cale zgromadzenie, opuscil Czestochowe, a za nim pospieszyly serdeczne zyczenia tutejszych mieszkancow i przybylych gosci. Zablysla wiec od dnia dzisiejszego dla materjalnego bytu Czestochowy pomyslna gwiazda. Blogie skutki z kolei zelaznej ktorej tu iest glowna Stacja, splyna niezadlugo na ten grod starozytny, wiary Chrzescijanskiej druga Jeruzalem. Pojmuja to dobrze mieszkancy tutejsi i niewygasla wdziecznosc zywia w sercach swoich dla swiatlego Naczelnika Rzadu, ktorego usilnym wylacznie staraniom, kraj slusznie zawdziecza dokonaniu tak waznego dziela. F.G.
____________
Szkoda, ze nia ma w tym artykule ani slowa o tych, ktorzy te kolej budowali...
AF