Mlyny i mlynarze - okolice Czestochowy

Dziękuję za mapę, jest tam młyn mojej rodziny w Wiercicy

Pozdrawiam.
Maria

MŁYNY KLUCZA KOZIEGŁOWSKIEGO
Proszę spojrzeć co dziś znalazłem w swojej biblioteczce .

"Almanach Ziemi Koziegłowskiej"
pod redakcją dr Józefy Wiśniewskiej.

W XVII w. klucz koziegłowski był silnym ośrodkiem młynarstwa. Notujemy tu łącznie 8 czynnych młynów. Młyn Kuźniczy wybudowano zapewne nad Wartą w Kuźnicy Starej, gdzie w 1668 r. działał już inny młyn, zwany Nowym, a kierował nim niejaki Opara.
Młyny nie służyły wszak tylko do mielenia zboża, ale produkowano w nich także kaszę, olej, mielono słody, ubijano sukno. W okresie staropolskim nie radzono sobie jednak technicznie z problemem transmisji energii do kilku urządzeń jednocześnie. Stąd też jedno koło obsługiwało tylko jedno urządzenie.
W 1783 r. przy młynie zwanym "Flak", położonym na Warcie w pobliżu Koziegłówek funkcjonował tartak.
Młynarze z dóbr biskupich dzierżawili najczęściej młyny na tzw. trzeciej mierze, tzn. musieli oddawać panu feudalnemu trzecią część zboża z dochodu pobieranego z każdego zmielonego korca, budynki natomiast nie były ich własnością. Obowiązki i świadczenia były zróżnicowane.Oddawali dziesięcinę w zbożu i płacili czynsz do kasy biskupa i kapituły katedralnej, proporcjonalny do dochodów, od 2 florenów wzwyż. Do nich należała troska o budynki młyna, groble i stawy, w których doglądali biskupich ryb, pomagali przy łowieniu i ponownym zarybianiu. Zobowiązani byli także do mielenia dworskiego zboża i tłuczenia kaszy bez pobierania opłaty. W razie zerwania stawu mieli obowiązek solidarnej, wzajemnej pomocy. Na rzecz folwarków biskupich świadczyli, zarówno pańszczyznę pieszą, jak i konną w zróżnicowanym wymiarze. Trzymali też dworskie wieprze lub uiszczali pewną kwotę pieniężną w ramach tej daniny. inny ciężar tzw. siekierne, zobowiązywało ich do pracy z siekierą na rzecz biskupa.
Słody, które przemieliły młyny poddawane były dalszej obróbce w browarach [..] Najbliższy browar, choć niewielki znajdował się w Kuźnicy Starej. Tam też wypalano gorzałę w dwóch gorzelniach.

Wesołych Świąt Wielkanocnych!
Tomek Janas

parafia Kruszyna i okolice

Młyny w Widzowie
Na terenie dawnej gminy Konary, wcielonej następnie do obecnej gminy Kruszyna, znajdowały się 2 młyny motorowe w Widzowie, w tym jeden w tutejszym majątku. Według Stanisława Pruciaka: drewniany młyn należący do majątku Woźniakowskich w Widzowie znajdował się po lewej stronie drogi wychodzącej z Widzowa na wschód w kierunku Zawady. Pracował dla potrzeb dworu. Prawdopodobnie już przed wojną zasilany był energią elektryczną. W około 1927-30 prowadził go w dzierżawie Franciszek Kobyliński. Obecnie sam obiekt młyna nie istnieje. W latach okupacji niemieckiej do jego właściciela H. Woźniakowskiego przywożono na skład zdemontowane maszyny z okolicznych młynów w ramach odgórnego zarządzenia władz okupanta. W Widzowie znajdował się jeszcze jeden młyn należący do Teofila Borwańskiego wybudowany w latach 50. Był w pełni przygotowany do ekspoatacji ale nigdy nie został uruchomiony. Stoi do dnia dzisiejszego przy drodze z Widzowa do Kruszyny.

Jacków
Budowę młyna motorowego w Jackowie rozpoczął w latach 1938-1939 Józef Turek. Jako budulec posłużył mu kamień i pustaki, jednakże obiekt przez okres okupacji stał nieukończony. Znajdował się on we wsi na tzw. „gościńcu”. Wg. znawcy tematu Sławomira Pruciaka-młyn w Jackowie uruchomiono po raz pierwszy w roku 1946. Jednakże 2 lata później został ponownie zamknięty. Kolejny raz młyn uruchomiono w październiku 1956 r. Pod koniec lat 70, właścicielem młyna został syn Józefa, Stanisław Turek, który korzystał z młyna, dopóki budynek się nie spalił pod koniec lat 90 XX wieku. Młyn specjalizował się w przemiale mąki żytniej i śruty. Początkowo napędzany był silnikiem spalinowym. Po zelektryfikowaniu miejscowości Jacków napędzano go elektrycznie.

Młyn w Kruszynie „Sadzawka Młyn”
Na mapie zamieszczonej przez kol. Hurasa, z lat 1802-1803 zaznaczony jest „Sadzawka Młyn” w Kruszynie. Wg informacji mieszkańców Kruszyny były tu „stawy Cera” i zapora na rzece. W latach 60 XX wieku płynął tu jeszcze potok zwany Strugą i była grobla tuż za domem pod nr Cegielnia 9. Dzisiaj już tutaj nic nie płynie, chociaż tereny są trochę podmokłe.

Pozdrawiam i witam.TEMAT: Mlyny i mlynarze - okolice Czestochowy to wspaniały temat. Tak samo info- parafia Kruszyna, albo młyny klucza Kozeglowskiego;''' Wielkie brawa.

Tomasz Kuźnicki w swojej publikacji nie wspomniał o jeszcze jednym młynie istniejącym w gminie Kruszyna.
Był to młyn Saternus wchodzący w skład dóbr Widzów. Znalazłem o nim wzmiankę w 1751 r. przy okazji opisu dóbr Pławno w skład których wtedy wchodziły też dobra Widzów. W opisie wspomniano, iż do dóbr Widzów należy młyn ze spuszczonym stawem, gdzie mieszka chłop Saternus odrabiający pańszczyznę do Pławna. Kolejna wzmianka w 1854 r. mówi o młynie Saternus należącym do dóbr Widzów. Niestety więcej informacji o tym młynie nie posiadam, ani o jego dalszych losach.
Chciałbym też zwrócić uwagę na błąd powielany w publikacjach dotyczących Widzowa, a mówiących że majątek ten należał do Henryka Woźniakowskiego. W rzeczywistości Widzów nabył na licytacji publicznej 15 kwietnia 1926 r. Franciszek Kobyliński. Poprzednim właścicielem był Tomasz Lubomirski. W 1945 r. Widzów przejął Skarb Państwa, natomiast Henryk Woźniakowski był dzierżawcą.

Dla mnie temat tego wątku jest niezwykle ciekawy- czytam wszystkie wpisy z zapartym tchem, bo moja mama jest z rodziny młynarskiej z młyna w Wiercicy k.Przyrowa.
Ale po odszukaniu dokumentów dalszych przodków mojej mamy okazuje się że młynarzami byli nie tylko moi dziadkowie i pradziadkowie z tego młyna na przełomie XIX i XX wieku , ale był już także mój prapradziadek Tomasz Smarzyński z Żarek ur. w 1827 roku. Tylko nie potrafię nic znaleźć o młynie w którym pracował lub był właścicielem.
Będę więc wdzięczna za jakiekolwiek informacje o młynarzu Tomaszu Smarzyńskim z młyna z Żarek lub okolic.

Pozdrawiam serdecznie wszystkich zainteresowanych tym tematem.
Maria Mroczek
córka Heleny ze Stawińskich
i wnuczka Antoniny z Piaszczyków