Tabela likwidacyjna miejscowości

Witam,
Szukam odpowiedzi. Co to jest tabela likwidacyjna miejscowości?
Czy to jest odpowiednik dzisiejszej ewidencji gruntów.
Gdzie szukać wiedzy o tabelach.
Jakie znaczenie miała kiedyś, a jakie dzisiaj.
Za każdą informację z góry dziękuję.

Sprawa tabel likwidacyjnych przedstawia się następująco



Realizacja ukazów o urządzeniu włościan w Królestwie Polskim z 2 marca 1864 r. spowodowała konieczność sporządzenia podstawowych dokumentów uwłaszczeniowych w postaci tabel likwidacyjnych, sporządzanych dla wsi i miast prywatnych i nadawczych, dla wsi i miast rządowych, majorackich i instytutowych, określających rozmiary gospodarstw chłopskich. Zgodnie z postanowieniami Komitetu Urządzającego, powołanego do ogólnego nadzoru nad realizacją reformy rolnej, projekty tabel likwidacyjnych sporządzali właściciele dóbr lub ich pełnomocnicy natomiast nadawcze komisarze włościańscy albo specjalne komisje. Tabele wraz z załącznikami w postaci planów i rejestrów pomiarowych, przedkładano komisjom włościańskim, czuwającymi nad ich weryfikacją w terenie a następnie przesyłano do Komitetu Urządzającego w celu ostatecznego zatwierdzenia przez Centralną Komisję do Spraw Włościańskich. Z zatwierdzonego egzemplarza, który pozostawał w Komitecie Urządzającym, sporządzano kopie, z których jedną przekazywano na przechowywanie w archiwum rządu gubernialnego a drugą właścicielom majątku i sołtysom. Do tabel likwidacyjnych i nadawczych dołączane były rejestry pomiarowe gruntów wsi sporządzane na skutek dodatkowych pomiarów lub też w związku z likwidacją serwitutów, podziałem wspólnot czy też pracami scaleniowymi, sięgającymi okresu międzywojennego. Tabele likwidacyjne zawierają numery kolejne i nazwiska właścicieli osad tabelowych, ich powierzchnie z podziałem na poszczególne rodzaje użytków, prawa do serwitutów i wysokość odszkodowania dla właścicieli ziemskich z tytułu likwidacji służebności więc :
Tabela likwidacyjna i tabela nadawcza to urzędowe dokumenty rosyjskie, sporządzone w celu dokonania reformy uwłaszczeniowej po powstaniu styczniowym. Tabela nadawcza informowała czytelnika o liczbie gospodarstw rolnych we wsi podawała ich właścicieli oraz areał. W oryginale wyszczególniono rubryki: teren
zajęty pod budynki, pod pola, pod łąki, pod wygony oraz nieużytki . W tabeli przyjmowano jednostki metryczne rosyjskie ( system metryczny ) . Przy nazwisku gospodarzy mogły widnieć adnotacje o śmierci , przez niezakończenie spraw spadkowych lub brak następcy w latach sprawnych. Otrzymywany przez gospodarza wypis z tabeli nadawczej był dowodem praw własności do
ziemi, stąd liczne w okresie międzywojennym przypadki powoływania się na nie w sprawach
spadkowych i innych majątkowych
ukazu
z 19 lutego (2 marca) 1864 roku


W powojennej Polsce sprawa Tabel likwidacyjnych przedstawiała się następująco
USTAWA

z dnia 4 maja 1938 r.
o uporządkowaniu wspólnot gruntowych.

(Dz. U. R. P. Nr 33 z dnia 12 maja 1938 r. poz. 290)

DZIAŁ I
Przepisy ogólne.
Art. 1. Przepisom ustawy niniejszej podlegają:
1) na obszarze województw środkowych i wschodnich:
a) nieruchomości zapisane w tabelach likwidacyjnych i nadawczych oraz w innych aktach dotyczących uwłaszczenia włościan, jako wspólna własność dwu lub więcej dawnych gromad wioskowych (włościańskich, drobnoszlacheckich), osadzkich lub miejskich lub jako wspólna własność tych gromad z niektórymi gospodarzami z innych wsi, osad lub miast;
b) pastwiska, zwane wspólnymi z dworem oraz wygony dworskie, na których gospodarstwa drobnoszlacheckie lub osady tabelowe (gospodarstwa nadziałowe) mają prawo pasania inwentarza wspólnie z dworem lub też wspólnie z gospodarstwami nadziałowymi oraz pastwiska zwane wspólnymi wygonami, stanowiące wspólną własność dworu i wsi lub dworu, wsi i drobnej szlachty z prawem użytkowania, ograniczonym wyłącznie do pasania inwentarza;
c) nieruchomości, zapisane w tabelach likwidacyjnych i nadawczych oraz w innych aktach, dotyczących uwłaszczenia włościan, jako wspólna własność ogółu lub niektórych gospodarzy dawnej gromady wioskowej (włościańskiej, drobnoszlacheckiej), osadzkiej lub miejskiej;
d) nieruchomości, otrzymane na wspólną własność tytułem wynagrodzenia za zniesione służebności lub w wyniku podziału gruntów wspólnych, określonych w punkcie niniejszym lit. a) i b) pomiędzy poszczególne gromady;
e) nieruchomości, uzyskane na wspólną własność przez właścicieli rozparcelowanych gruntów dworskich w wyniku podziału wspólnych gruntów wsi i dworu;
f) nieruchomości, nabyte przez spółki włościańskie przy udziale b. ros. Włościańskiego Banku Ziemskiego;
g) nieruchomości, użytkowane wspólnie przez dawne gromady drobnoszlacheckie (okolice, zaścianki);
h) nieruchomości, użytkowane wspólnie przez dawne gromady drobnoszlacheckie (okolice, zaścianki) i dwór;
2) na obszarze województw południowych oraz cieszyńskiej części województwa śląskiego:
a) nieruchomości wspólnie posiadane lub użytkowane przez dwie lub więcej dawnych gmin;
b) nieruchomości wspólnie posiadane lub użytkowane przez byłe zwierzchności (dominia) i dawne gminy lub dawnych poddanych;
c) nieruchomości, użytkowane przez wszystkich lub przez niektórych członków dawnej gminy (części dawnej gminy) lub przez wspólności gospodarcze mocą uczestnictwa osobistego lub połączonego z posiadaniem gruntu oraz nieruchomości używane wspólnie lub kolejno przez współuprawnionych;
d) nieruchomości, które podlegały wspólnemu użytkowaniu, określonemu w pkt 2) lit. a) i b), a podzielone zostały bez zezwolenia władz i bez ujawnienia podziału w księgach gruntowych;
e) nieruchomości, odstąpione do wspólnego użytkowania i wspólnego posiadania gminie, miejscowości lub ogółowi uprawnionych na podstawie patentu cesarskiego z 5 lipca 1853 r. (Dz. U. P. Nr 130);
f) nieruchomości, stanowiące dobro gminne i podlegające wspólnemu użytkowaniu.
Art. 2. Przepisom ustawy niniejszej nie podlegają nieruchomości, określone w art. 1, jeżeli:
1) stanowią majątek gromad i związków samorządowych;
2) stanowią wspólną własność b. mieszczan - nie rolników;
3) są użytkowane przez spółki szałaśnicze, działające na obszarze cieszyńskiej części województwa śląskiego.
Art. 3. Ustawa niniejsza normuje:
1) podział gruntów wspólnych;
2) ustalenie na rzecz poszczególnych uprawnionych prawa współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych;
3) zagospodarowanie niepodzielonych gruntów wspólnych;
4) rozporządzanie gruntami wspólnymi.
Art. 4. W rozumieniu ustawy niniejszej wyrażenie:
1) "wspólne grunty wielogromadzkie" - oznacza nieruchomości, określone w art. 1 pkt 1) lit. a) i pkt 2) lit. a);
2) "wspólne grunty wsi i dworu" oznacza nieruchomości, określone w art. 1 pkt 1) lit. b) i h) oraz pkt 2) lit. b);
3) "wspólne grunty gromadzkie" oznacza nieruchomości określone w art. 1 pkt 1) lit. c) - g), pkt 2) lit. c) - f);
4) "dawna gromada" oznacza:
a) gromadę lub gminę w rozumieniu przepisów, obowiązujących przed wejściem w życie ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz. U. R. P. Nr 35, poz. 294);
b) wsie, okolice, zaścianki i miasteczka drobnoszlacheckie;
5) "b. mieszczanie - rolnicy" oznacza obecnych posiadaczy działek, utworzonych w drodze uwłaszczenia na mocy art. 2 prawa z dnia 9 listopada (28 października) 1866 r. o zniesieniu w miastach stosunków dominalnych (Dz. Praw. t. 66, Nr 216), z którymi związany jest udział w gruntach wspólnych;
6) "b. mieszczanie - nie rolnicy" oznacza obecnych posiadaczy działek, utworzonych w drodze uwłaszczenia na mocy art. 14 prawa z dnia 9 listopada (28 października) 1866 roku o zniesieniu w miastach stosunków dominialnych (Dz. Praw t. 66, Nr 216); z którymi związany jest udział w gruntach wspólnych.
DZIAŁ II
Podział gruntów wspólnych i ustalenie prawa współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych.
Rozdział 1.
Zasady podziału gruntów wspólnych.
Art. 5. (1) Postępowanie, dotyczące podziału gruntów wspólnych, powinno obejmować wszystkie grunty wspólne, do których ci sami uprawnieni mają wspólne prawo własności, posiadania lub użytkowania.
(2) Przy podziale gruntów wspólnych znosi się służebności i prawa do świadczeń z gruntów wspólnych oraz ustala się prawa do terenów zabudowanych.
(3) Nieruchomości, przyległe do gruntów wspólnych, władza może objąć postępowaniem podziałowym, jeżeli jest to niezbędne dla racjonalnego przeprowadzenia podziału.
(4) Dopuszcza się częściowe zniesienie wspólnoty w przypadku, gdy tylko część wspólnoty nadaje się do indywidualnego zagospodarowania.
Art. 6. (1) Nie podlegają podziałowi:
1) grunty wspólne, stanowiące obszary wodne;
2) wspólne grunty gromadzkie, stanowiące pastwiska, położone powyżej 1.000 metrów nad poziomem morza;
3) grunty wspólne gromadzkie, położone na wysokości od 500 do 1000 metrów nad poziomem morza, jeżeli posiadają płytką warstwę rodzajną, nie nadającą się na rolę lub łąki;
4) pastwiska, których zmiana użytkowania na rolę lub łąkę byłaby gospodarczo nieuzasadniona oraz pastwiska, które powinny być zachowane dla celów hodowlanych.
(2) Przepis ust. (1) pkt 3) i 4) nie ma zastosowania w przypadkach, gdy podział został faktycznie dokonany.
(3) Władza może wyłączyć od podziału:
1) grunty wspólne, które są na skutek swego położenia narażone na uszkodzenie przez niszczące wylewy, zasypanie, usunięcie, obrywanie się brzegów lub spłókanie warstwy rodzajnej;
2) grunty wspólne, na których prowadzone jest wydobywanie minerałów, przynależnych do gruntów w rozumieniu art. 1 ust. (5) prawa górniczego lub przepisów, dotyczących żywic ziemnych oraz grunty wspólne, na których są pola naftowe;
3) wspólne grunty gromadzkie:
a) które ze względów gospodarczych uprawnieni chcą zachować w niepodzielności dla dalszego wspólnego użytkowania;
b) wskutek podziału których przynajmniej 3/4 uprawnionych otrzymałoby obszar za mały dla gospodarczego wykorzystania;
c) w części, obejmującej tereny pod zabudowaniami mieszkalnymi i gospodarczymi oraz przeznaczonymi na cele użyteczności publicznej i w ogóle tereny lub ich części, co do których władze, powołane do sporządzania planów zabudowania na podstawie art. 21 i 23 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 16 lutego 1928 r. o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli w brzmieniu, zmienionym ustawą z dnia 14 lipca 1936 r. (Dz. U. R. P. Nr 56, poz. 405) (sfera interesów mieszkaniowych miast i regiony) zgłosiły wnioski, stwierdzające, że projektowany podział stoi w sprzeczności z zamierzeniami regulacyjnymi tych władz i mógłby uniemożliwić urzeczywistnienie tych zamierzeń albo spowodować znaczne trudności w ich urzeczywistnieniu;
4) grunty wspólne leśne oraz łąki bagniste, których podział uzna Minister Spraw Wojskowych lub upoważniona przez niego władza wojskowa za niewskazany ze względu na interes obrony Państwa.
Art. 7. Każdy z uprawnionych przy podziale gruntów wspólnych otrzymuje z nich obszar na zasadach następujących:
1) jeżeli obszar, odpowiadający udziałowi w gruntach wspólnych, został ściśle oznaczony w dokumentach, każdemu z uprawnionych wydziela się równowartość oznaczonej części obszaru; jeżeli obszar gruntów wspólnych w rzeczywistości jest niezgodny z obszarem oznaczonym w dokumentach, każdemu z uprawnionych wydziela się równowartość części obszaru odpowiednio zwiększoną lub zmniejszoną;
2) jeżeli grunty wspólne od lat dziesięciu przed wszczęciem postępowania o podział tych gruntów znajdują się w podzielnym bezspornym posiadaniu, każdemu z uprawnionych wydziela się obszar, odpowiadający rzeczywiście dokonanemu podziałowi, chociażby podział ten nie odpowiadał udziałom oznaczonym w dokumentach; jeżeli wskutek faktycznego podziału powstała gospodarczo szkodliwa szachownica lub nadmierne zwężenie, władza może przeprowadzić inny podział przy uwzględnieniu wartości obszaru posiadanego przez każdego uprawnionego; zastępcy prawni małoletnich i bezwłasnowolnych (art. 20) mogą w przeciągu 3 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania zgłaszać sprzeciw co do podziału gruntów wspólnych, dokonanego przez zainteresowanych, jeżeli podział ten został dokonany w czasie małoletności lub bezwłasnowolności i jeżeli małoletni lub bezwłasnowolni nie byli reprezentowani przy podziale przez swych prawnych zastępców;
3) w przypadkach, nie przewidzianych w pkt 1) i 2), każdy z uprawnionych otrzymuje obszar, odpowiadający jego udziałowi w gruntach wspólnych, ustalonemu na zasadach, zawartych w art. 8, jeżeli zasady te nie zostały ustalone w umowie lub w uchwale, przewidzianej w art. 27 ust. (1).
Art. 8. (1) We wspólnych gruntach wielogromadzkich udziały poszczególnych gromad ustala się w stosunku do posiadanego przez każdą z dawnych gromad obszaru, z którym związany jest udział w gruntach wspólnych.
(2) We wspólnych gruntach wsi i dworu udziały ustala się w stosunku do obszaru, posiadanego przez właściciela gruntów dworskich oraz uprawnione wsie z tym ograniczeniem, że udział właściciela gruntów dworskich nie może przekraczać 1/3 wartości gruntów wspólnych.
(3) We wspólnych gruntach gromadzkich, w których udział ma gmina (gromada, gromady), udział ten ustala się w wysokości, odpowiadającej 1/10 wartości gruntów wspólnych. Pozostałe udziały określa się przy odpowiednim zastosowaniu przepisów ust. (4).
(4) We wspólnych gruntach gromadzkich udział poszczególnych uprawnionych ustala się w ten sposób, że połowę wartości gruntów wspólnych dzieli się pomiędzy uprawnionych w równych częściach, drugą połowę w stosunku do posiadanego przez każdego z uprawnionych obszaru, z którym związany jest udział w gruntach wspólnych, lub w stosunku do ilości inwentarza w przypadkach, gdy ilość inwentarza została ustalona w dokumentach.
(5) We wspólnych gruntach gromadzkich, należących do b. mieszczan-rolników i b. mieszczan-nie rolników, udział każdej grupy ustala się przez podzielenie pomiędzy grupy b. mieszczan-rolników i b. mieszczan-nie rolników 1/4 wartości gruntów wspólnych w równych częściach, a 3/4 w stosunku do posiadanego przez każdą grupę obszaru, z którym związany jest udział w gruntach wspólnych.
Art. 9. (1) Należy wydzielać każdemu z uprawnionych obszary zależnie od celowości gospodarczej w miarę możności w jednej obwodnicy.
(2) Jeżeli wydzielenie obszaru o wartości ściśle odpowiadającej wartości udziału jest technicznie niemożliwe, dla wyrównania różnic między wartością działek wydzielonych, a wartością udziału w gruntach wspólnych można stosować dopłaty pieniężne w wysokości, nie przekraczającej 3% wartości udziału.
(3) Właścicielowi nieruchomości przyległej, włączonej do postępowania podziałowego na mocy art. 5 ust. (3), wydziela się działkę, odpowiadającą wartości nieruchomości włączonej o typie, zbliżonym w miarę możności do tej nieruchomości.
Art. 10. (1) Służebności, obciążające grunty wspólne oraz służebności, ustanowione na korzyść gruntów wspólnych, ulegają zniesieniu w drodze dobrowolnej umowy, a w braku tej umowy na zasadach, ustalonych w przepisach o zniesieniu służebności. Służebności: przejazdu, przegonu i wodopoju gospodarczo zbędne znosi się bez odszkodowania.
(2) Służebności, ustanowione ze względu na interes obrony Państwa, nie mogą być zniesione bez zgody Ministra Spraw Wojskowych lub upoważnionej do tego władzy wojskowej.
Art. 11. (1) Prawa do świadczeń z gruntów wspólnych ulegają zniesieniu za odszkodowaniem.
(2) Odszkodowanie z tytułu praw do świadczeń z gruntów wspólnych ustala się w gotówce przez pomnożenie rocznej wartości tych świadczeń przez 30.
(3) Władza może zamiast odszkodowania w gotówce wydzielić z gruntów wspólnych obszar, odpowiadający wartości znoszonych praw. Wartość wydzielonego obszaru ustala się na zasadach, przewidzianych w art. 34.
(4) Jeżeli świadczenia poszczególnych zobowiązanych na rzecz uprawnionych do świadczeń nie zostały ustalone w dokumentach lub w drodze dochodzenia, odszkodowanie, należne od każdego z zobowiązanych, ustala się w stosunku do jego udziału w gruntach wspólnych.
(5) Odszkodowanie może być rozłożone na raty płatne półrocznie przy oprocentowaniu 3 od sta rocznie. Spłata może trwać najwyżej 14 lat.
Art. 12. (1) Osoby, które przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy wzniosły zabudowania na terenie wspólnoty, należącej do innych osób, lub też które, będąc współwłaścicielami wspólnoty, zajęły pod budynki i obejścia więcej przestrzeni, niżby im się z tytułu ich udziału należało, mogą wykupić tereny zabudowane wraz z podwórzem i obejściem gospodarskim na warunkach następujących:
1) cenę nabycia gruntów ustala się według zasad stosowanych przy określaniu ceny sprzedażnej parcelowanych gruntów państwowych;
2) osobom, które nie mają możności uiścić jednorazowo należnej ceny wykupu, może być przyznana pomoc kredytowa z Funduszu Obrotowego Reformy Rolnej;
3) jeżeli kredyt, przewidziany w pkt 2), nie zostanie przyznany lub przyznany zostanie tylko w części, władza może w przypadkach, zasługujących na uwzględnienie, cenę wykupu lub resztę tej ceny rozłożyć na spłaty najwyżej 15-letnie w ratach półrocznych z zabezpieczeniem na nabytych gruntach; wraz z ratami półrocznymi pobierane będą odsetki od zakredytowanej sumy w wysokości 3% w stosunku rocznym; termin płatności pierwszej raty przypada po upływie trzech lat od daty wykonalności orzeczenia, ustalającego cenę wykupu; w tym trzyletnim okresie czasu nabywca winien uiszczać corocznie z góry odsetki od ceny wykupu w wysokości 3% w stosunku rocznym.
(2) Osoby, które bezspornie posiadały w ciągu 20 lat tereny zabudowane, odpowiadające warunkom, przewidzianym w ust. (1), nabywają na własność na mocy przedawnienia (zasiedzenia) tereny te wraz z podwórzem i obejściem gospodarskim.
Art. 13. (1) Wierzytelności i prawa zabezpieczone hipotecznie na gruntach wspólnych oraz wierzytelności z tytułu danin publicznych przenosi się na działki, wydzielone z podziału dla zobowiązanych do uiszczenia tych wierzytelności w stosunku do wartości lub obszaru tych działek.
(2) Wierzytelności, zabezpieczone na gruntach wspólnych na rzecz b. ros. Włościańskiego Banku Ziemskiego, przenosi się na działki, wydzielone z podziału zgodnie z warunkami umowy, zawartej przy udzielaniu pożyczki lub w stosunku do wartości lub obszaru wydzielonych działek.
(3) Działki, wydzielone w województwach środkowych i wschodnich ze wspólnych gruntów wsi i dworu na rzecz uprawnionych wsi, są wolne od obciążeń hipotecznych.
(4) Wierzytelności, zaciągnięte w województwach południowych na cele publiczne zabezpieczone hipotecznie przez gminę (gromadę) na gruntach wspólnych, przenosi się na działki, wydzielone na rzecz gminy (gromady). Za wierzytelności, nie znajdujące pokrycia w wartości wydzielonej działki, odpowiada gmina (gromada) pozostałym majątkiem.
(5) Wierzytelności i prawa, zabezpieczone hipotecznie na nieruchomościach przyległych, wyłączonych do postępowania podziałowego na mocy art. 5 ust. (3), przechodzą na działki, wydzielone właścicielowi tych nieruchomości.
(6) Wierzytelności, zabezpieczone hipotecznie na gruntach wspólnych, mogą być spłacone przed terminem płatności.
Rozdział 2.
Zasady ustalania praw współwłasności i charakteru prawnego niepodzielonych gruntów wspólnych.
Art. 14. (1) W przypadkach, gdy podział gruntów wspólnych nie jest dokonywany, na rzecz uprawnionych ustala się prawa współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych oraz w razie sporu charakter prawny tych wspólnot gruntowych.
(2) Udziały poszczególnych uprawnionych w gruntach wspólnych określa się w idealnych częściach.
Art. 15. (1) Przy ustalaniu praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych stosuje się odpowiednio przepisy art. 5 ust. (1) i (2), art. 7, 8, 10, 11 i 12.
(2) Dla określenia udziału w gruntach wspólnych wartość gruntów wspólnych ustala się w dowolnie przyjętej ilości jednostek szacunkowych bez przeprowadzania klasyfikacji i szacunku.
Rozdział 3.
Postępowanie.
Art. 16. Przedmiotem postępowania, unormowanego w dziale niniejszym, może być:
1) podział wspólnych gruntów wielogromadzkich;
2) podział wspólnych gruntów wsi i dworu;
3) podział wspólnych gruntów gromadzkich;
4) ustalenie prawa współwłasności niepodzielonych wspólnych gruntów gromadzkich;
5) segregacja wierzytelności, jeżeli nie została dokonana w toku postępowania, dotyczącego podziału gruntów wspólnych.
Art. 17. (1) Uczestnikami postępowania, unormowanego w ustawie niniejszej, są:
1) w postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów wielogromadzkich - dawne gromady;
2) w postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów wsi i dworu - właściciel gruntów dworskich i dawna gromada;
3) w postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów gromadzkich:
a) uprawnieni do użytkowania gruntów wspólnych;
b) gmina (gromada) jako podmiot praw majątkowych.
(2) Ponadto mogą brać udział w postępowaniu, obejmującym:
1) nieruchomości, przyległe do gruntów wspólnych - właściciel nieruchomości przyległej (art. 5 ust. (3));
2) zniesienie praw do świadczeń z gruntów wspólnych - uprawnieni do świadczeń;
3) przyznanie prawa własności terenów zabudowanych - osoby, użytkujące zabudowania;
4) segregację wierzytelności - wierzyciele.
Art. 18. (1) W postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów gromadzkich, wszyscy uczestnicy biorą udział bezpośrednio.
(2) W postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów wielogromadzkich oraz wspólnych gruntów wsi i dworu, w imieniu dawnej gromady występują uprawnieni do użytkowania gruntów wspólnych w każdej dawnej gromadzie. Uprawnieni ci biorą udział w postępowaniu bezpośrednio, jeżeli ich jest nie więcej niż trzech, w przeciwnym razie działają przez przedstawicieli w liczbie najwyżej trzech.
(3) W postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów wsi i dworu, właściciele gruntów dworskich biorą udział bezpośrednio, jeżeli ich jest nie więcej niż trzech, w przeciwnym razie działają przez przedstawicieli w liczbie najwyżej trzech.
(4) Osoby uprawnione, wymienione w art. 17 ust. (2) pkt 2) i 3), biorą udział w postępowaniu bezpośrednio, jeżeli ich jest nie więcej niż trzech, w przeciwnym razie działają przez przedstawicieli w liczbie najwyżej trzech.
Art. 19. (1) Osoby, znajdujące się w bezspornym posiadaniu nieruchomości, biorą udział w postępowaniu, przewidzianym w dziale niniejszym, jeżeli grunty wspólne są wykorzystywane z tytułu posiadania nieruchomości, a prawo własności tej nieruchomości nie może być udowodnione dokumentami.
(2) Współwłaściciele nieruchomości, z którą związany jest udział w gruntach wspólnych, jeżeli w dniu dokonania ogłoszenia o wszczęciu postępowania są niepodzieleni faktycznie i prawnie, uważani są za jednego uczestnika i działają przez wybranego przez siebie przedstawiciela.
Art. 20. (1) W przypadkach, przewidzianych w art. 18 ust. (2), (3), (4) oraz art. 19 ust. (2), władza wyznacza przedstawicieli, jeżeli nie zostali wybrani przez uprawnionych.
(2) Dla osób, zamieszkałych poza obszarem gminy, objętej postępowaniem, przewidzianym w dziale niniejszym, które nie wzięły udziału w zebraniu, dotyczącym wyboru przedstawicieli oraz dla osób niezdolnych do działań prawnych i nie mających zastępcy prawnego, władza wyznacza zastępcę. O wyznaczeniu zastępcy dla małoletnich i bezwłasnowolnych władza zawiadamia właściwy sąd.
Art. 21. (1) Sprawy, wynikające z postępowania, unormowanego w dziale niniejszym, uprawnieni do użytkowania gruntów wspólnych w każdej dawnej gromadzie rozstrzygają na zebraniach uprawnionych.
(2) Zebrania uprawnionych zwoływane są w razie uznania władzy lub na wniosek 1/4 uprawnionych do użytkowania gruntów wspólnych w każdej dawnej gromadzie. Na zebraniach przewodniczy przedstawiciel władzy, jeżeli jest obecny na zebraniu, wójt, sołtys lub burmistrz. W razie wątpliwości, kto jest uprawniony do przewodniczenia, przewodniczącego wyznacza władza.
(3) Uchwały zapadają większością głosów przy obecności przynajmniej połowy uprawnionych do użytkowania gruntów wspólnych w każdej dawnej gromadzie, jeżeli przepisy ustawy niniejszej nie stanowią inaczej. Każdy uprawniony ma prawo do jednego głosu. Na obszarze województw środkowych uczestnik postępowania, dotyczącego wspólnych gruntów gromadzkich, ma prawo do tylu głosów, ile osad tabelowych posiada w całości, najmniej jednak do jednego głosu.
(4) Uchwały, dotyczące wyłączania wspólnych gruntów gromadzkich od podziału pomiędzy poszczególnych uprawnionych (art. 6 ust. (3) pkt 3) lit. a)), zapadają większością 3/4 głosów przy obecności przynajmniej połowy uprawnionych do głosowania.
Art. 22. (1) Wszczęcie postępowania, unormowanego w dziale niniejszym, następuje na wniosek uprawnionych lub z urzędu.
(2) Decyzja, dotycząca wszczęcia postępowania, jest ostateczna.
Art. 23. (1) Do przedstawienia wniosku o wszczęcie postępowania są uprawnieni w przypadkach dotyczących:
1) wspólnych gruntów wielogromadzkich - każda dawna gromada;
2) wspólnych gruntów wsi i dworu - każda dawna gromada oraz właściciele gruntów dworskich;
3) wspólnych gruntów gromadzkich:
a) przynajmniej 1/4 uprawnionych do użytkowania gruntów wspólnych z tytułu posiadania nieruchomości, z którymi związany jest udział w gruntach wspólnych;
b) zarząd gminy (gromady), jeżeli uczestnikiem postępowania jest gmina (gromada) jako podmiot praw majątkowych;
c) Skarb Państwa z tytułu praw do gruntów wspólnych;
d) Państwowy Bank Rolny z tytułu wierzytelności b. ros. Włościańskiego Banku Ziemskiego, obciążających grunty wspólne.
(2) W przypadkach, przewidzianych w ust. (1) pkt 1) i 2), w imieniu dawnej gromady wniosek o wszczęcie postępowania może przedstawić 1/4 uprawnionych do użytkowania gruntów wspólnych z tytułu posiadania nieruchomości, z którymi związany jest udział w tych gruntach.
(3) Przedstawione przez uprawnionych umowy lub uchwały o zasadach podziału gruntów wspólnych lub ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych jest równoznaczne z przedstawieniem wniosku o wszczęcie postępowania.
Art. 24. Z urzędu może być wszczęte postępowanie, dotyczące:
1) podziału wspólnych gruntów wielogromadzkich oraz wspólnych gruntów wsi i dworu;
2) podziału wspólnych gruntów gromadzkich, jeżeli w ciągu 10 lat od dnia wejścia w życie ustawy niniejszej nie zostało wszczęte postępowanie na wniosek uczestników, a grunty wspólne nie są wyłączone od podziału w myśl art. 6 ani nie są użytkowane zgodnie z postanowieniami działu III;
3) ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych, jeżeli:
a) grunty wspólne nie podlegają podziałowi w myśl art. 6;
b) w ciągu trzech lat od dnia wejścia w życie ustawy niniejszej nie zostało wszczęte postępowanie na wniosek uczestników.
Art. 25. (1) Władza ogłasza o wszczęciu postępowania (art. 22) w dzienniku wojewódzkim oraz w miejscowości, której dotyczy postępowanie, w sposób, przewidziany w art. 45. Bieg terminów rozpoczyna się od dokonania ogłoszenia w miejscowości, której dotyczy postępowanie.
(2) Jeżeli tytuł własności jest uregulowany hipotecznie, władza wnosi do ksiąg hipotecznych wpis o wszczęciu postępowania. Wpis do ksiąg hipotecznych ma ten skutek, że w dalszym postępowaniu uwzględnia się stan prawny, jaki istniał w czasie dokonania wpisu.
(3) Osoby, wymienione w art. 17 ust. (2) pkt 2) i 3), oraz osoby, które roszczą prawa do gruntów wspólnych z tytułu użytkowania tych gruntów przez lat 20, powinny w ciągu 30 dni od dokonania ogłoszenia o wszczęciu postępowania zgłosić swe roszczenia pod rygorem nieuwzględnienia ich praw w postępowaniu, przewidzianym w dziale niniejszym.
Art. 26. (1) Jeżeli uprawnieni przed wszczęciem postępowania nie złożyli władzy umowy lub uchwały, określonej w art. 23 ust. (3), bądź też opracowanego już projektu podziału lub ustalenia praw współwłasności, władza wzywa uczestników do przedstawienia w wyznaczonym terminie zasad podziału gruntów wspólnych lub ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych. Termin, wyznaczony przez władzę, nie może być krótszy niż 30 dni.
(2) Jeżeli do gruntów wspólnych mają prawa osoby, wymienione w art. 17 ust. (2) pkt 2), uczestnicy winni jednocześnie przedstawić zasady zniesienia praw do świadczeń z gruntów wspólnych.
Art. 27. (1) Zasady podziału gruntów wspólnych lub ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych uczestnicy przedstawiają:
1) w postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów wielogromadzkich oraz wspólnych gruntów wsi i dworu - w formie umowy zawartej między przedstawicielami wszystkich dawnych gromad lub między przedstawicielami dawnych gromad i właścicielem gruntów dworskich;
2) w postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów gromadzkich - w formie uchwały powziętej większością 2/3 głosów przy obecności przynajmniej połowy uprawnionych do głosowania.
(2) Uchwały, dotyczące zawarcia umów, przewidzianych w ust. (1) pkt 1), zapadają w każdej dawnej gromadzie na zebraniach, określonych w art. 21 ust. (1), większością 2/3 głosów przy obecności przynajmniej połowy uprawnionych do głosowania.
(3) Umowy i uchwały, dotyczące podziału gruntów wspólnych i ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych, powinny opierać się na jednolitych dla wszystkich uprawnionych zasadach, przy czym nie stosuje się przepisów art. 8, 11 i 15 ust. (1).
(4) Umowy, dotyczące zniesienia praw do świadczeń z gruntów wspólnych, zawierają przedstawiciele osób uprawnionych i zobowiązanych.
Art. 28. (1) Umowy, przewidziane w art. 27, można zawierać w formie aktu notarialnego lub aktu prywatnego, sporządzonego w obecności dwóch świadków niezainteresowanych. Podpisy uczestników, przedstawicieli i świadków powinny być uwierzytelnione przez notariusza lub władzę administracyjną (rządową lub samorządową).
(2) Umowy i uchwały wiążą strony od czasu ich zawarcia. Uprawomocnienie się orzeczenia władzy, odmawiającego zatwierdzenia umowy lub uchwały, powoduje ich rozwiązanie.
(3) Umowy, dotyczące zbycia działek, przypadających z podziału gruntów wspólnych lub zbycia praw do niepodzielonych gruntów wspólnych, zawierane w toku postępowania, unormowanego w dziale niniejszym, można sporządzać w sposób, przewidziany w ust. (1).
Art. 29. (1) Władza odmawia zatwierdzenia umów lub uchwał, jeżeli:
1) postanowienia ich są niezgodne z przepisami ustawy niniejszej lub naruszają inne przepisy prawne;
2) ustalają zasady pod względem gospodarczym nieracjonalne;
3) nie uwzględniają praw osób, wymienionych w art. 17 ust. (2) pkt 2).
(2) Władza może wyznaczyć nowy termin dla uzupełnienia lub poprawienia umowy lub uchwały, nie odpowiadającej warunkom, przewidzianym w ust. (1).
Art. 30. (1) W razie nieprzedstawienia lub niezatwierdzenia umowy lub uchwały władza przystępuje do opracowania projektu podziału gruntów wspólnych, ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych na zasadach, przewidzianych w rozdziale 1 i 2 działu niniejszego.
(2) Umowy lub uchwały przedstawione po przystąpieniu przez władzę do opracowania projektu w myśl ust. (1), a przed wydaniem orzeczenia, zatwierdzającego projekt, mogą być przyjęte i zatwierdzone przez władzę.
(3) Zatwierdzone umowy lub uchwały stanowią podstawę do opracowania przez władzę projektu podziału gruntów wspólnych lub ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych.
Art. 31. (1) Prawa do gruntów wspólnych oraz świadczeń z gruntów wspólnych stwierdza się na podstawie dokumentów. W braku dokumentów prawa te mogą być stwierdzone zeznaniami świadków i stron.
(2) Jeżeli w ciągu pięciu lat przed wejściem w życie ustawy niniejszej zupełnie nie korzystano ze świadczeń z gruntów wspólnych i praw do tych świadczeń przed wszczęciem postępowania nie dochodzono na drodze sądowej, należy uznać prawa te za wygasłe.
(3) Rodzaj i rozmiar świadczeń z gruntów wspólnych, które nie zostały ściśle oznaczone w dokumentach, ustala się na podstawie stanu z okresu dwóch lat przed wejściem w życie ustawy niniejszej.
(4) Dla opracowania projektu zniesienia praw do świadczeń z gruntów wspólnych władza może powołać biegłych.
(5) Jeżeli w toku postępowania wyjaśniającego zachodzi potrzeba zbadania stron i świadków, władza jest uprawniona do badania stron i świadków pod przysięgą.
Art. 32. (1) Granice i obszar gruntów wspólnych ustala władza na podstawie dokumentów, a w braku dokumentów na podstawie stanu rzeczywistego. Jeżeli stan rzeczywisty jest niezgodny z dokumentami, granice i obszar gruntów wspólnych może ustalić władza na podstawie bezspornego stanu rzeczywistego. Spory, dotyczące granic gruntów wspólnych rozstrzyga władza w postępowaniu, unormowanym w ustawie niniejszej.
(2) Obszar nieruchomości, z którą związany jest udział w gruntach wspólnych, ustala władza na podstawie dokumentów. W braku tych dokumentów lub ich niezgodności ze stanem rzeczywistym obszar ten ustala władza na podstawie dochodzenia.
Art. 33. (1) W razie ujawnienia w toku postępowania, przewidzianego w ustawie niniejszej, sporu sądowego o własność lub o posiadanie nieruchomości, z którą związany jest udział w gruntach wspólnych, władza lub uprawnieni zgłaszają do sądu wniosek o zawieszenie postępowania sądowego.
(2) Władza powinna dążyć do załatwiania sporów w drodze polubownej. Ugoda, zawarta wobec władzy administracyjnej i przez nią zatwierdzona, ma moc prawną ugody, zawartej wobec sądu.
(3) Jeżeli przed władzą administracyjną ugoda nie została zawarta w wyznaczonym terminie, władza lub uprawnieni zawiadamiają o tym sąd, który z urzędu podejmie dalsze postępowanie.
(4) Jeżeli przed wydaniem orzeczenia o podziale gruntów wspólnych lub o ustaleniu praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych spór sądowy nie został rozstrzygnięty, za podstawę dla ustalenia udziałów w gruntach wspólnych władza bierze rzeczywisty stan posiadania.
Art. 34. (1) Przy podziale wartość gruntów wspólnych ustala się na podstawie klasyfikacji i szacunku przeprowadzonego przez komisję klasyfikacyjno-szacunkową.
(2) Klasyfikację gruntów wspólnych przeprowadza się na zasadach, przewidzianych w ustawie z dnia 26 marca 1935 r. o klasyfikacji gruntów dla podatku gruntowego (Dz. U. R. P. Nr 27, poz. 203).
(3) Szacunek gruntów wspólnych ustala się na podstawie przeciętnych cen rynkowych w najbliższej okolicy w ciągu ostatnich dwóch lat przed wszczęciem postępowania.
(4) Grunty wspólne oraz nieruchomości, przyległe do gruntów wspólnych (art. 5 ust. (3)), mogą być za zgodą uczestników w całości lub w części uznane za równowartościowe i wyłączone od klasyfikacji i szacunku.
Art. 35. (1) Komisja klasyfikacyjno-szacunkowa składa się z przedstawiciela władzy i dwóch członków, wyznaczonych przez władzę spośród czterech kandydatów, wskazanych przez uczestników (art. 17 ust. (1)). Osoba, zainteresowana w podziale gruntów wspólnych, nie może być członkiem lub zastępcą członka komisji klasyfikacyjno-szacunkowej. Przedstawiciel władzy jest przewodniczącym komisji klasyfikacyjno-szacunkowej.
(2) Jeżeli w wyznaczonym terminie przedstawiciele uczestników nie zgłoszą kandydatów na członków komisji lub jeżeli dwa po sobie następujące posiedzenia komisji nie mogą się odbyć z powodu niestawiennictwa wybranych członków, władza przeprowadza klasyfikację i ustala szacunek nieruchomości.
(3) Do klasyfikacji i szacunku władza może powołać biegłych.
Art. 36. Klasyfikacja, przeprowadzona w myśl art. 34, nie może stanowić podstawy wymiaru dla podatku gruntowego, przypadającego z nieruchomości.
Art. 37. Roczną wartość świadczeń z gruntów wspólnych ustala się na podstawie przeciętnych cen rynkowych najbliższej okolicy z okresu dwuletniego, licząc wstecz od dokonania ogłoszenia o wszczęciu postępowania.
Art. 38. Władza może wydzielić w razie potrzeby obszary na miejscowe cele publiczne, społeczne, kulturalne i gospodarcze (drogi).
Art. 39. (1) Projekt, opracowany przez władzę, należy okazać uczestnikom postępowania i osobom, wymienionym w art. 17 ust. (2).
(2) O terminie i miejscu okazania projektu władza zawiadamia uczestników. Termin powinien być tak wyznaczony, aby między doręczeniem zawiadomienia a okazaniem projektu upłynęło przynajmniej 7 dni.
(3) Projekt podziału gruntów wspólnych winien być prowizorycznie wyznaczony na gruncie.
Art. 40. (1) Projekt, dotyczący wspólnych gruntów wielogromadzkich jest przyjęty, jeżeli za przyjęciem oświadczą się przedstawiciele 2/3 uprawnionych gromad.
(2) Projekt, dotyczący wspólnych gruntów wsi i dworu jest przyjęty, jeżeli za przyjęciem oświadczą się przedstawiciele 2/3 uprawnionych wsi oraz właściciel gruntów dworskich, a jeżeli grunty te zostały rozparcelowane - większość właścicieli rozparcelowanych gruntów dworskich.
(3) Projekt, dotyczący wspólnych gruntów gromadzkich jest przyjęty, jeżeli za przyjęciem oświadczy się 2/3 uczestników zebrania przy obecności przynajmniej połowy uprawnionych.
(4) W postępowaniu, dotyczącym wspólnych gruntów wielogromadzkich oraz wspólnych gruntów wsi i dworu, każda dawna gromada wyraża swą zgodę w uchwale, powziętej w sposób, wskazany w ust. (3).
(5) Projekt w części, dotyczącej zniesienia praw do świadczeń z gruntów wspólnych jest przyjęty, jeżeli za przyjęciem oświadczy się 2/3 uprawnionych i 2/3 zobowiązanych.
(6) Niezłożenie przez uczestników lub przez osoby, wymienione w art. 17 ust. (2), pisemnego sprzeciwu w ciągu 14 dni od dnia okazania projektu uważa się za wyrażenie zgody na przyjęcie projektu.
Art. 41. Do wniesienia odwołania od orzeczenia, zatwierdzającego projekt, są uprawnieni uczestnicy i osoby, wymienione w art. 17 ust. (2):
1) którzy co do projektu złożyli sprzeciw w terminie przewidzianym w art. 40 ust. (6);
2) którzy nie wyrazili zgody na uchwałę dotyczącą wspólnych gruntów gromadzkich;
3) których prawa po przyjęciu projektu zostały uszczuplone przez władzę zatwierdzającą projekt.
Art. 42. (1) Na podstawie wykonalnego orzeczenia, zatwierdzającego projekt władza wprowadza uczestników w posiadanie wydzielonych im z gruntów wspólnych działek i zarządza sporządzenie ostatecznych dowodów pomiarowych.
(2) Sporządzenie nowego pomiaru jest zbędne, jeżeli podział opiera się na podziale faktycznie dokonanym przed wszczęciem postępowania, unormowanego w dziale niniejszym, a uczestnicy posiadają plany lub jeżeli plany zostały złożone przez uczestników przy wniosku o wszczęcie postępowania wraz z opracowanym już projektem, dotyczącym podziału gruntów wspólnych. W razie potrzeby plany mogą ulec poprawieniu lub uzupełnieniu.
Art. 43. (1) Wykonalne orzeczenie stanowi tytuł do ujawnienia w księgach hipotecznych wszelkich zmian, dokonanych na podstawie ustawy niniejszej, a w szczególności do wpisu:
1) praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych, ustalonych na rzecz poszczególnych uprawnionych;
2) prawa własności działek, nabytych w wyniku podziału gruntów wspólnych;
3) prawa własności terenów zabudowanych;
4) obciążeń, przeniesionych na działki, utworzone w wyniku podziału gruntów wspólnych.
(2) Wpis do ksiąg hipotecznych, przewidziany w ust. (1), nie może być dokonany, jeżeli o prawo własności nieruchomości, z którą związany jest udział w gruntach wspólnych, toczy się spór sądowy.
(3) Wpis do ksiąg hipotecznych następuje na pisemny wniosek władzy lub uprawnionych.
Art. 44. Orzeczenia w części, dotyczącej ustalenia w gotówce odszkodowania z tytułu zniesienia praw osób, wymienionych w art. 17 ust. (2), pkt 2) oraz dopłat pieniężnych dla uczestników ulegają wykonaniu w trybie egzekucji sądowej.
Art. 45. (1) Wezwania, zawiadomienia i orzeczenia doręcza się przez publiczne ogłoszenie, dokonane przez zarząd gminy w sposób, odpowiadający miejscowym zwyczajom.
(2) Jeżeli postępowanie dotyczy więcej niż jednej miejscowości w rozumieniu art. 10 ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz. U. R. P. Nr 35, poz. 294), ogłoszenie następuje w sposób, wskazany w ust. (1) w każdej miejscowości.
(3) Jeżeli uczestnikiem postępowania jest Skarb Państwa, wezwania, zawiadomienia i orzeczenia doręcza się władzy lub organowi, pod zarządem którego znajduje się nieruchomość, z którą związany jest udział w gruntach wspólnych.
(4) Zarząd gminy obowiązany jest na żądanie osób interesowanych dawać do przeglądania ogłaszane orzeczenia i dokumenty, znajdujące się w gminie oraz wydawać odpisy orzeczeń i wyciągi z rejestrów pomiarowych; opłaty za sporządzenie odpisów orzeczeń i wyciągów z rejestrów pomiarowych pobiera zarząd gminy w wysokości, ustalonej w rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Skarbu.
DZIAŁ III
Zagospodarowanie niepodzielonych gruntów wspólnych.
Art. 46. (1) Zarząd niepodzielonych gruntów wspólnych na podstawie planów zagospodarowania sprawują współwłaściciele tych gruntów pod przewodnictwem sołtysa, a w gminach nie podzielonych na gromady pod przewodnictwem przełożonego gminy. Zebranie współwłaścicieli może wybrać zarząd, który pod przewodnictwem sołtysa - a w gminach niepodzielonych na gromady pod przewodnictwem przełożonego gminy - będzie decydował kolegialnie o zarządzie gruntami wspólnymi. Do uchwał w sprawie zarządu wspólnymi gruntami stosuje się przepisy art. 21 ust. (3).
(2) Dla zagospodarowania i użytkowania niepodzielonych gruntów wspólnych mogą być również tworzone spółki według przepisów ustawy niniejszej.
(3) Spółka jest osobą prawną.
(4) Jeżeli stosunki prawne spółki i jej członków nie są unormowane w ustawie niniejszej, określa je statut.
Art. 47. (1) Statut spółki powinien określać:
1) nazwę i siedzibę spółki;
2) przedmiot działalności spółki;
3) organizację władz zarządzających i nadzorczych spółki oraz zakres ich działania;
4) zasady planu zagospodarowania i regulaminu użytkowania gruntów;
5) sposób podziału zysków i strat;
6) prawa i obowiązki członków spółki;
7) warunki dopuszczenia do spółki nowych członków (art. 49 ust. (2));
warunki dopuszczenia do użytkowania gruntów i urządzeń spółki osób nie będących członkami spółki;
9) sposób likwidacji spółki.
(2) Minister Rolnictwa i Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych ustali wzór statutu spółki.
Art. 48. Spółka powstaje z chwilą:
1) zatwierdzenia statutu przedstawionego przez większość współwłaścicieli gruntów wspólnych według wartości udziałów;
2) nadania statutu z urzędu w przypadkach scalenia, gdy wspólnoty gruntowe nie zostały podzielone.
Art. 49. (1) Członkami spółki są każdorazowi współwłaściciele gruntów wspólnych.
(2) Członkami spółki mogą być również właściciele nieruchomości, przyległych do gruntów wspólnych na warunkach, określonych w statucie spółki.
(3) Ilość głosów, jakie posiada każdy członek na zebraniu członków spółki, określi statut na podstawie wartości udziałów w spółce.
Art. 50. (1) Członkowie wnoszą do spółki prawo użytkowania gruntów wspólnych lub gruntu stanowiącego ich indywiudualną własność (art. 49 ust. (2)).
(2) Członkowie odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wartości udziału w gruntach wspólnych.
Art. 51. Spółka jest uprawniona do wznoszenia i utrzymywania na gruntach wspólnych urządzeń, potrzebnych do osiągnięcia celów spółki.
Art. 52. (1) Spółka podlega nadzorowi władzy.
(2) Nadzór dotyczy:
1) przestrzegania przez władze spółki obowiązujących przepisów prawnych i postanowień statutu spółki;
2) prawidłowego zagospodarowania i użytkowania gruntów i urządzeń spółki;
3) utrzymania w należytym stanie użytkowym gruntów i urządzeń spółki;
4) przestrzegania przez członków i władze spółki przepisów, dotyczących zagospodarowania gruntów wspólnych.
Art. 53. (1) Władze spółki powinny w terminie, oznaczonym w statucie, przedstawić do zatwierdzenia plan zagospodarowania i regulamin użytkowania gruntów i urządzeń spółki.
(2) Władza jest uprawniona do wprowadzenia w przedstawionym jej planie i regulaminie zmian i uzupełnień uzasadnionych względami gospodarczymi, a opartych na opinii rzeczoznawcy.
(3) W razie niewykonania przez władze spółki obowiązku, wynikającego z ust. (1), władza z urzędu ustali plan zagospodarowania i regulamin użytkowania gruntów wspólnych, opierając się na opinii rzeczoznawcy.
(4) Zmiany w zatwierdzonym planie zagospodarowania i regulaminie użytkowania wymagają decyzji władzy.
(5) Jeżeli władze spółki nie wykonały w oznaczonym czasie koniecznych czynności gospodarczych, przewidzianych w planie zagospodarowania, władza może je wykonać zastępczo.
Art. 54. (1) Jeżeli wybór zarządu lub poszczególnych jego członków nie zostanie dokonany w terminie, ustalonym w statucie, władza wyznacza zarząd spośród członków spółki.
(2) Jeżeli organy spółki nie spełniają należycie swych obowiązków, władza może pełnienie czynności tych organów poruczyć organom gminy albo też do sprawowania tych czynności powołać zarządcę przymusowego, ustalając jednocześnie dla niego stosowne wynagrodzenie, które obciąża spółkę.
(3) Działalność organów gminy lub zarządcy przymusowego nie może trwać dłużej niż jeden rok.
Art. 55. (1) Spółka, przewidziana w art. 48 ust. (2), może być rozwiązana jedynie na skutek decyzji władzy.
(2) Rozwiązanie spółki staje się prawomocne z chwilą doręczenia decyzji zarządowi spółki.
(3) Po rozwiązaniu spółki następuje jej likwidacja. Likwidację przeprowadza zarząd, jeżeli statut lub uchwała zebrania członków nie powierza likwidacji innym osobom.
DZIAŁ IV
Rozporządzenie gruntami wspólnymi.
Art. 56. (1) Sprzedaż, zamiana, wydzierżawienie, zastaw i obciążenie gruntów wspólnych lub ich części może nastąpić tylko za zezwoleniem władzy.
(2) Władza nie może odmówić zezwolenia na zastaw i obciążenie gruntów wspólnych, jeżeli pożyczka została zaciągnięta na przeprowadzenie melioracji, zagospodarowanie lub na spłatę należności pieniężnych, wynikających z orzeczeń, wydanych na mocy ustawy niniejszej.
Art. 57. (1) Prawa do wspólnych gruntów gromadzkich mogą być zbywane w drodze aktów między żyjącymi i na wypadek śmierci wyłącznie w całości w następujących przypadkach:
1) gdy zbywana jest w całości lub w części nieruchomość, z którą związane jest prawo do gruntów wspólnych;
2) gdy nabywcą jest posiadacz gospodarstwa rolnego, z którym związane jest prawo do gruntów wspólnych.
(2) Prawa dawnych gromad do wspólnych gruntów wielogromadzkich i do wspólnych gruntów wsi i dworu mogą być zbywane na rzecz współuprawnionych dawnych gromad, których członkowie posiadają własne gospodarstwa rolne.
Art. 58. Przepisów art. 57 nie stosuje się:
1) do udziału gromady lub gminy, ustalonego na podstawie art. 14 ust. (2) i art. 8 ust. (3);
2) w razie zbycia udziału w gruntach wspólnych na rzecz Państwa, samorządu lub na cele publiczne, społeczne i kulturalne.
Art. 59. (1) Egzekucja z nieruchomości jest niedopuszczalna w stosunku do gruntów wspólnych.
(2) Niedopuszczalna jest również egzekucja z praw do gruntów wspólnych.
Art. 60. Czynności, sprzeczne z przepisami art. 56 i 57 ustawy niniejszej, są nieważne.
Art. 61. (1) Uchwały, dotyczące sprzedaży, zamiany, wydzierżawienia, obciążenia wspólnych użytkowanych gruntów i wyznaczenia pełnomocników do przeprowadzenia odpowiednich czynności prawnych, zapadają w każdej gromadzie większością 2/3 głosów przy obecności przynajmniej połowy uprawnionych do głosowania.
(2) Osoby, których prawa zostały naruszone przez uchwały, sprzeczne z przepisami ustawy niniejszej, mają prawo wniesienia skargi w ciągu dni 14 od powzięcia uchwały. Orzeczenie władzy w tych sprawach jest ostateczne.
DZIAŁ V
Władze.
Art. 62. (1) Do właściwości starosty należy orzekanie oraz wykonywanie czynności w sprawach, które nie zostały zastrzeżone właściwości władz, wymienionych w art. 63 i 64.
(2) Do właściwości wydziału powiatowego należy zatwierdzanie planów zagospodarowania, opracowanych na podstawie opinii izby rolniczej oraz nadzór nad zagospodarowaniem gruntów wspólnych.
(3) Przy orzekaniu, że grunty wspólne nie podlegają podziałowi w przypadkach, przewidzianych w art. 6 ust. (1) pkt 3) i 4) - władza zasięga opinii izby rolniczej.
Art. 63. (1) Do właściwości wojewódzkiej komisji ziemskiej należy orzekanie o zatwierdzaniu projektu, dotyczącego podziału gruntów wspólnych lub ustalenia praw współwłasności niepodzielonych gruntów wspólnych, jeżeli projekt nie został przyjęty przez uczestników.
(2) Wojewódzka komisja ziemska orzeka na posiedzeniach jawnych.
Art. 64. (1) Do właściwości wojewody należy:
1) zarządzanie o sporządzaniu dokumentów pomiarowych i map hipotecznych;
2) odraczanie postępowania, dotyczącego podziału lub ustalania praw współwłasności w przypadkach, przewidzianych w art. 68 ust. (4).
(2) Wojewoda w sprawach, przewidzianych w ust. (1) pkt 2), orzeka przy współudziale wydziału wojewódzkiego z głosem stanowczym.
Art. 65. Odwołanie służy:
1) od orzeczenia starosty - do wojewódzkiej komisji ziemskiej,
2) od orzeczenia starosty, dotyczącego odmowy wszczęcia postępowania - do wojewody.
DZIAŁ VI
Świadczenia i koszty.
Art. 66. (1) Uczestnicy postępowania, przewidzianego w dziale II, obowiązani są do ponoszenia świadczeń w naturze przy prowadzonych przez władzę pracach na gruncie, a mianowicie do:
1) dostarczania odpowiedniego lokalu na kreślarnię z opałem, światłem i usługą, mieszkanie z opałem oraz podwód do najbliższej stacji kolejowej, autobusowej lub przystani rzecznej dla wszystkich osób, zatrudnionych przy prowadzonych przez władzę pracach;
2) dostarczania robocizny pieszej lub konnej oraz materiału, niezbędnego przy prowadzonych pracach.
(2) Wymiar świadczeń w naturze należy do sołtysa.
(3) Przy wykonywaniu w toku postępowania, przewidzianego w ustawie niniejszej, niezbędnych robót wodno-melioracyjnych oraz przy utrzymywaniu urządzeń wodno-melioracyjnych władza może obciążyć uczestników obowiązkiem świadczeń w naturze zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 26 marca 1935 r. o świadczeniach w naturze na niektóre cele publiczne (Dz. U. R. P. Nr 27, poz. 204).
(4) Świadczenia, przewidziane w ust. (1) i (3), obciążają poszczególnych uczestników w stosunku do wartości udziału w gruntach wspólnych.
(5) Nie stosuje się przepisów ustępów poprzedzających do właścicieli, objętych postępowaniem, dotyczącym podziału gruntów wspólnych nieruchomości, przyległych do tych gruntów (art. 5 ust. (3)).
Art. 67. (1) Ujawnianie w księgach hipotecznych wyników postępowania, przewidzianego w ustawie niniejszej, wolne jest od opłat sądowych (hipotecznych). Wynagrodzenie pisarzy hipotecznych za czynności, związane z ujawnieniem w księgach hipotecznych zmian, wynikających z postępowania, przewidzianego w ustawie niniejszej, obniża się do połowy.
(2) Odpisy, odrysy i wyciągi z operatu katastralnego wydają władze skarbowe bezpłatnie na żądanie władz, przewidzianych w art. 62 - 64. Władze, przewidziane w art. 62 - 64, mogą sporządzać bezpłatnie przez swych urzędników odrysy, odpisy i wyciągi z operatu katastralnego i z operatów klasyfikacyjnych.
DZIAŁ VII
Przepisy przejściowe i końcowe.
Art. 68. (1) W toku postępowania scaleniowego podział gruntów wspólnych, nie stanowiących nieruchomości, wymienionych w art. 2 pkt 1), przeprowadza się na zasadach ustawy o scaleniu gruntów. Przy wyłączaniu od podziału gruntów wspólnych stosuje się przepisy art. 6 ust. (1), (2) i (3) pkt 1), 2) i 3) lit. a) i c).
(2) W razie wszczęcia postępowania scaleniowego po ustaleniu praw współwłasności do niepodzielonych gruntów wspólnych w trybie ustawy niniejszej podstawę podziału stanowią ustalone prawa.
(3) Ustalenie praw współwłasności do gruntów, wyłączonych od podziału w toku postępowania scaleniowego na zasadach art. 6 ust. (1), (2) i (3) pkt 1), 2) i 3) lit. a) i c) przeprowadza się na zasadach ustawy niniejszej.
(4) Na obszarze województw południowych wynikające w toku scalenia postępowanie, dotyczące podziału lub ustalenia praw współwłasności majątku związków samorządu terytorialnego oraz dobra gromadzkiego można odroczyć do jednego roku w przypadkach, gdy w wyniku tego postępowania nastąpiłoby uszczuplenie uzyskiwanego z tych gruntów dochodu gromady lub gminy, przeznaczonego na cele publiczne gromady lub gminy i tego dochodu nie dałoby się zastąpić podwyższeniem podatków opłacanych na rzecz gminy.
Art. 69. W toku postępowania, dotyczącego zniesienia służebności podział gruntów wspólnych, wydzielonych tytułem wynagrodzenia za zniesione służebności, przeprowadza się na podstawie przepisów art. 44 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwach: kieleckim, lubelskim, łódzkim, warszawskim i zachodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 74) i art. 48 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwach: wołyńskim, poleskim, nowogródzkim, wileńskim i we wschodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 75).
Art. 70. (1) Postępowanie, dotyczące podziału gruntów wspólnych, wszczęte przed wejściem w życie ustawy niniejszej, przeprowadza się w trybie dotychczas obowiązujących przepisów:
1) na obszarze województw środkowych i wschodnich, jeżeli projekt podziału został opracowany lub jeżeli umowa lub uchwała została zatwierdzona przez władzę I instancji;
2) na obszarze województw południowych, jeżeli rejestr praw udziałowych został prawomocnie zatwierdzony.
(2) W przypadkach, nie przewidzianych w ust. (1), postępowanie przeprowadza się w trybie ustawy niniejszej.
Art. 71. Nieuiszczone należności Skarbu Państwa, powstałe na podstawie dotychczasowych przepisów z tytułu przeprowadzenia podziału i ustalenia udziału w gruntach wspólnych, ulegają umorzeniu.
Art. 72. Sprawy sądowe o prawa do nieruchomości, wymienionych w art. 1, wszczęte przed wejściem w życie ustawy niniejszej ulegają umorzeniu. Rozstrzyganie tych spraw należy do właściwości władz administracyjnych.
Art. 73. Z dniem wejścia w życie ustawy niniejszej tracą moc obowiązujące dotychczas przepisy w sprawach, unormowanych w ustawie niniejszej. W szczególności tracą moc obowiązującą:
1) prawo z dnia 25 stycznia 1876 r. o trybie sprzedaży nieruchomości, stanowiących wspólną własność nabytych przez gminy i gromady wiejskie na mocy prawa z dnia 19 lutego 1864 r. i o podziale wspólnych gruntów gromad wiejskich na poszczególne części (Zb. Pr. i Rozp. Rz. Ros. z 1876 r. Nr 20, poz. 277);
2) prawo z dnia 30 maja 1894 r. o obowiązkowym podziale w guberniach Królestwa Polskiego gruntów, będących współwłasnością gromad wiejskich, osadzkich i miejskich oraz właścicieli domów, którzy nie tworzą oddzielnych gromad i o wydzieleniu tych gruntów jednemu ze współwłaścicieli (Zb. Pr. i Rozp. Rz. Ros. z 1894 r. Nr 115, poz. 837);
3) ustawa z dnia 9 grudnia 1899 r. dla Królestwa, Galicji i Lodomerii wraz z Wielkim Księstwem Krakowskim o dzieleniu gruntów wspólnych i regulacji, odnoszących się do nich wspólnych praw użytkowania i zarządu (Dz. U. Kr. z 1900 r. Nr 20);
4) ustawa z dnia 28 grudnia 1887 r., tycząca się podziału wspólnych gruntów i uporządkowania do nich odnoszących się wspólnych praw używania i zarządu nimi (D. U. i Rozp. dla Ks. Górnego i Dolnego Śląska z 1888 r. Nr 13);
5) art. 45 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwach: kieleckim, lubelskim, łódzkim, warszawskim i zachodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 74);
6) art. 49 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 1 lutego 1927 r. o zniesieniu służebności w województwach: wołyńskim, poleskim, nowogródzkim, wileńskim i we wschodniej części województwa białostockiego (Dz. U. R. P. Nr 10, poz. 75);
7) art. 3 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 14 października 1927 r. o uchyleniu odrębności stanowych (Dz. U. R. P. Nr 92, poz. 824);
art. 80 ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego (Dz. U. R. P. Nr 35, poz. 294).
Art. 74. Wykonanie ustawy niniejszej porucza się Ministrom Rolnictwa i Reform Rolnych oraz Sprawiedliwości.
Art. 75. (1) Ustawa niniejsza wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.
(2) W stosunku do dobra gromadzkiego i gminnego w województwach południowych przepisy niniejszej ustawy zawiesza się na lat trzy, z wyjątkiem przypadków, przewidzianych w art. 68.
833
USTAWA z dnia 31 lipca 1923 roku o scalaniu gruntów.
I. Przepisy ogólne.
Art. 1.
1) Grunty rozdrobnione i rozmieszczone w szachownicy oraz grunty nadmiernie zwężone ulegają scaleniu (komasacji) przez przekształcenie w obszary, odpowiadające wymogom prawidłowego gospodarowania, drogą wymiany gruntów między właścicielami według przepisów niniejszej ustawy.
2) Za grunty rozdrobnione i rozmieszczone w szachownicy uważać należy działki jednego właściciela, oddzielone od siebie działkami innych właścicieli, jako też t. zw. „enklawy”, t. j. działki gruntów, otoczone cudzemi gruntami jednego innego właściciela.
3) Za grunty nadmiernie zwężone uważać należy z reguły działki, których długość przewyższa szerokość więcej niż 15 razy.
Art. 2.
Wyłączone są od scalenia bezwzględnie:
a) lasy, objęte planem gospodarstwa leśnego, o ile nie zachodzi potrzeba wyprostowania granic, lub wyłączenia obcych gruntów z lasu;
b) grunty, na których są otwarte kamieniołomy i kopalnie minerałów użytecznych, jak: żwiru, gliny, marglu, piasku, gipsu, wapienia, łupku i t. p., o ile są one w eksploatacji, lub gdy ich eksploatacja została zaniechana jedynie czasowo;
c) grunty, objęte zakładami górniczemi i hutniczemi;
d) grunty, objęte nadaniami górniczemi i polami naftowemi; grunty te, o ile na nich robót wiertniczych nie rozpoczęto, mogą być poddane scaleniu bez zgody właściciela uprawnień górniczych;
e) grunty, na których znajdują się zabytki historyczne i architektoniczne, osobliwości przyrody, grobowce rodzinne i t. p.
Art. 3.
Wyłączeniu od scalenia w trybie niniejszej ustawy ulegają również, o ile właściciel nie wyrazi swej zgody na scalenie:
a) ziemia pod budynkami i podwórzami;
b) grunty, objęte zakładami przemysłowemi;
c) grunty, położone w obrębie miast i miasteczek (osad), które ze względu na swe położenie uważane być winny za place budowlane;
d) grunty, potrzebne do właściwego użytkowania, znajdujących się na nich źródeł mineralnych, oraz grunty pod wodami stojącemi, które służą do hodowli ryb lub do celów przemysłowych, jeżeli zmiana lub zniesienie sposobu użytkowania tych gruntów spowodowałoby szkodę dla właściciela;
e) ogrody i sady, prowadzone zawodowo, oraz parki i zwierzyńce;
f) pokłady torfu i grunty torfowe racjonalnie eksploatowane, względnie wzorowo zagospodarowane;
g) grunty, otoczone murem;
h) winnice oraz chmielniki o obszarze nie mniejszym od 1/4 ha.
Art. 4.
1) Mogą być wyłączone od scalenia grunty, które w porównaniu z danemi gruntami obszaru scalenia narażone są wskutek swego położenia na znacznie większe niebezpieczeństwo uszkodzenia przez zasypanie, usuwanie, obrywanie się brzegów i niszczące wylewy.
2) Wszelkie grunty, znajdujące się na obszarze scalenia, a nie podpadające pod działanie ustawy o scalaniu gruntów, w zastosowaniu przepisów art. 1 tejże ustawy, aczkolwiek z reguły nie podlegają żadnym zmianom, to jednak mogą na skutek scalania gruntów przyległych być poddane zmianom, wypływającym z postanowień punktów a), c), e), f), g) cz. 1 art. 7.
Art. 5.
1) Grunty, podpadające pod art. 1 niniejszej ustawy, objęte jednem postępowaniem scaleniowem, tworzą obszar scalenia, który w zasadzie winien się mieścić w obrębie najniższej jednostki administracyjnej (wsi, gminy katastralnej i miasta), obejmując bądź cały jej obszar, bądź też jego część.
2) W razie potrzeby, wywołanej przez warunki topograficzne i gospodarcze, obszar scalenia może obejmować kilka jednostek administracyjnych lub ich części.
Art. 6.
1) Każdy z uczestników scalenia otrzymuje z obszaru scalenia wzamian za dotychczas posiadane działki, odpowiadającą ich wartości nową działkę gruntu o typie zbliżonym, w miarę możności, do typu poprzednio posiadanego kompleksu działek.
2) Dopłaty pieniężne dla wyrównania różnic wartości działek, dotychczas posiadanych, a otrzymanych przy scaleniu, stosować można tylko wyjątkowo w wysokości nieprzekraczającej 3% przyjętego przy scalaniu szacunku gruntów, posiadanych przed scaleniem, a mianowicie w tych wypadkach, gdy wydzielenie ściśle wymierzonego równoważnika na gruncie jest technicznie niemożliwe, lub gospodarczo niepożądane.
3) Wysokość dopłat pieniężnych określać należy w każdym poszczególnym wypadku na zasadzie różnicy pomiędzy rzeczywistą wartością gruntów, posiadanych przed scaleniem, a wartością gruntów, otrzymanych przy scalaniu. Za podstawę do określenia tych wartości służyć winien szacunek gruntów, dokonany przy scalaniu.
4) W zakresie niezbędnym do przeprowadzenia scalenia władza, pod której zarządem pozostaje nieruchomość, stanowiąca własność Skarbu Państwa, a która przy scalaniu występuje w imieniu Państwa, ma prawo do zbywania i zamiany nieruchomego majątku państwowego, będącego pod jej zarządem, a włączonego do obszaru scalenia w granicach, zakreślonych niniejszym artykułem.
Art. 7.
1) Przy scalaniu gruntów należy jednocześnie przeprowadzić z urzędu:
a) likwidację wszelkich służebności;
b) podział wspólnot gruntowych lub, o ile ze względów gospodarczych lub topograficznych podział ich pomiędzy współwłaścicieli jest niepożądany-uregulowanie ich użytkowania;
c) wyprostowanie granic poszczególnych jednostek administracyjnych lub ich części;
d) wydzielenie gruntów na cele miejscowej użyteczności publicznej;
e) meljoracje scalanych gruntów, niezbędne do przeprowadzenia scalenia, a w miarę uznanej przez urzędy ziemskie możności-i meljoracje pożyteczne dla gospodarstw scalanych, oraz zakładanie w tym celu spółek wodnych na zasadzie ustawy wodnej z dnia 19 września 1922 roku (Dz. U. R. P. № 102, poz. 936);
f) regulacje dróg i dojazdów;
g) ustalenie ogólnego planu rozbudowania tworzącej się na podstawie scalania jednostki administracyjnej.
2) Przy scalaniu gruntów winno być w miarę możności przeprowadzone jednocześnie uzupełnienie gospodarstw karłowatych, a w miarę potrzeby i niepełnorolnych w drodze parcelacji niezbędnych obszarów zgodnie z postanowieniami ustawy o wykonaniu reformy rolnej.
Art. 8.
Służebności, które wobec scalenia gruntów stały się zbędne (służebności przejazdu, przechodu, spuszczania i czerpania wody, przegonu i t. p.), zostają przy scaleniu zniesione.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 1
Art. 9.
1) Wdrożenie i przeprowadzenie scalenia gruntów oraz wydanie orzeczenia, zatwierdzającego scalenie, należy do urzędów ziemskich. Prawomocne orzeczenie urzędów ziemskich w postępowaniu scaleniowem, jako też zatwierdzone przez te urzę

ciąg dalszy .........
1) Wdrożenie i przeprowadzenie scalenia gruntów oraz wydanie orzeczenia, zatwierdzającego scalenie, należy do urzędów ziemskich. Prawomocne orzeczenie urzędów ziemskich w postępowaniu scaleniowem, jako też zatwierdzone przez te urzędy ugody, mają moc prawną orzeczeń i ugód sądowych, względnie administracyjnych, o ile chodzi o sprawy administracyjne. Wykonanie tych orzeczeń, względnie ugód, należy do właściwych władz.
2) Uzgodnienie dokumentów katastralnych z wynikami scalenia należy do władz katastralnych.
Art. 10.
Techniczne prace scaleniowe będą wykonywane przez personel techniczny urzędów ziemskich lub przez mierniczych, uprawnionych do wykonania zawodu na mocy ustawy z dnia 15 lipca 1925 roku o mierniczych przysięgłych (Dz. U. R. P. № 97, poz. 682). Wszyscy mierniczowie przy wykonywaniu prac scaleniowych podlegają nadzorowi Ministra Reform Rolnych. W razie wykonywania tych prac niezgodnie z niniejszą ustawą lub rozporządzeniami, przepisami i zarządzeniami Ministra Reform Rolnych mierniczowie ci niezależnie od ewentualnej odpowiedzialności, przewidzianej w ustawie z dnia 15 lipca 1925 roku o mierniczych przysięgłych, mogą być przez Ministra Reform Rolnych pozbawieni uprawnienia do wykonywania prac scaleniowych.
Art. 11.
1) Czynności nadzorcze przy scalaniu gruntów wykonywują urzędy ziemskie bezpłatnie; natomiast za techniczne wykonanie scalenia oraz za czynności, przewidziane w art. 7 ustawy niniejszej, urzędy ziemskie pobierać będą opłaty, których wysokość i sposób pobierania będzie określać Minister Reform Rolnych w drodze rozporządzeń.
2) W wypadkach, gdy interesowani nie mogą uiścić powyższych opłat, co winno być stwierdzone przez urzędy gminne, opłaty te mogą być zakredytowane według zasad, określonych w art. 14 niniejszej ustawy.
3) W wypadkach wyjątkowych, na wniosek okręgowego urzędu ziemskiego, Minister Reform Rolnych może zwolnić wszystkich uczestników scalenia lub niektórych z nich od ponoszenia powyższych opłat w całości lub części.
4) Zwolnienie od opłat za techniczne wykonanie scalenia oraz od kosztów za sporządzanie ekspertyz i projektów meljoracyjnych może być stosowane i w tych wypadkach, gdy zachodzi potrzeba szybszego uruchomienia lub większego rozwoju akcji scaleniowej na pewnym obszarze Państwa i wówczas zwolnienie to może obejmować całe wsie, gminy i powiaty.
Art. 12.
1) Grunty osad, powstałych w wyniku scalenia, są wolne od państwowego podatku gruntowego na przeciąg lat dwóch od daty zatwierdzenia projektu scalenia przez urzędy ziemskie.
2) Powyższe zwolnienie od podatku gruntowego nie ma zastosowania do gruntów, które zostały zwolnione od opłat za techniczne wykonanie scalenia na mocy cz. 4 art. 11.
Art. 13.
1) Wymienione w art. 10 i 11 koszty przeprowadzenia scalenia gruntów ponoszą wszyscy uczestnicy scalenia w stosunku do obszaru ich gruntów, podlegających scaleniu.
2) Grunty, które zostają włączone do obszaru scalenia wyłącznie w celu wyprostowania granic scalanych gruntów, nie podlegają opłatom za wykonanie prac scaleniowych.
3) Przy pracach, podejmowanych na miejscu w związku ze scaleniem gruntów, uczestnicy scalenia obowiązani są na każde żądanie urzędów ziemskich do świadczeń w naturze, które ściśle zostaną określone w rozporządzeniu wykonawczem.
4) Do uczestników scalenia, uchylających się od udziału w rzeczonych świadczeniach, stosuje się przymus w drodze administracyjnej; nie dotyczy to jednak władz, które działają na mocy cz. 4 art. 6.

Dz.U. z 1928 nr 11 poz. 90 Dz.U. z 1932 nr 26 poz. 236 art. 27 ust. 1
Art. 14.
1) Uczestnicy scalenia, którzy zobowiążą się w terminie, określonym przez urzędy ziemskie, do przeniesienia budowli na scalone działki lub też do przeprowadzenia wskazanych przez te urzędy meljoracyj rolnych, są uprawnieni w razie potrzeby do korzystania z państwowej pomocy kredytowej w wysokości, nieprzekraczającej połowy wartości scalonych gruntów.
2) Do korzystania z państwowej pomocy kredytowej w myśl zasad powyższych mają prawo i ci uczestnicy scalenia, którzy celem powiększenia swych karłowatych gospodarstw nabywają działki od innych uczestników scalenia, przenoszących się na nabywane przez się gdzieindziej osady z parcelacji lub z innych powodów opuszczających swe dotychczasowe gospodarstwa.
3) Źródła kredytowe, niezbędne na pokrycie potrzeb, wypływających z postanowień niniejszego artykułu, zabezpieczy Minister Skarbu w porozumieniu z Ministrem Reform Rolnych.
4) Kredyty, udzielone na cele budowlane i meIjoracyjne oraz na koszty komasacyjne, będą rozłożone na wieloletnie spłaty. Od kredytów tych będą pobierane odsetki w wysokości nie wyżej 4% oraz raty amortyzacyjne; szczegóły co do udzielania kredytów zostaną określone w rozporządzeniu wykonawczem Ministra Reform Rolnych, wydanem w porozumieniu z Ministrem Skarbu.
II. Wdrożenie postępowania scaleniowego.
Art. 15.
Wdrożenie postępowania scaleniowego w urzędach ziemskich następuje:
a) na wniosek właścicieli, względnie posiadaczy, mających łącznie co najmniej 25 ha, podpadających pod art. 1 niniejszej ustawy, położonych w obrębie jednej jednostki administracyjnej, w jednostkach zaś administracyjnych o obszarze mniejszym od 200 ha – na wniosek właścicieli, względnie posiadaczy, przynajmniej 1/10 tego obszaru;
b) na wniosek właściciela dóbr ziemskich (obszaru dworskiego), którego grunty o powierzchni co najmniej 25 ha są rozdrobnione i rozmieszczone naprzemian z gruntami drobnych rolników; odnośnie do gruntów, stanowiących własność Państwa, prawo zgłaszania wniosków przysługuje władzy, pod której zarządem grunty te pozostają;
c) z urzędu: w razie zachodzących konieczności gospodarczych, stwierdzonych przy przeprowadzeniu regulacyj rolnych, jako to: przy likwidacji służebności, podziale wspólnot gruntowych i t. p.; przy parcelacji dóbr ziemskich (obszaru dworskiego) i majątków ziemskich państwowych, o ile przy tej parcelacji mogą być wzmocnione gospodarstwa karłowate i małorolne; przy scaleniu, wdrożonem w myśl punktu a) i b) jeżeli zachodzi potrzeba rozszerzenia obszaru scalenia w celu włączenia do tego obszaru gruntów sąsiednich lub wyprostowania granic jednostek administracyjnych lub ich części; przy meljoracjach rolnych (drenowaniu, osuszaniu, lub nawodnianiu), wreszcie w razie zniszczenia wsi w całości lub w części przez wypadki żywiołowe lub działania wojenne.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 2
Art. 16.
1) Wnioski [p. a) i b) art. 15] o wdrożenie postępowania należy złożyć do powiatowego urzędu ziemskiego, który po zbadaniu na miejscu faktycznego stanu rzeczy i zgodności wniosku z postanowieniami ustawy niniejszej, a w razie potrzeby po zasięgnięciu opinji właściwych władz – zaprojektuje obszar scalenia z uwzględnieniem ilości i położenia gruntów, wystarczających dla wydzielenia równowartości usuwanych enklaw (cz. 2 art. 1), który to obszar ze względów gospodarczych i topograficznych należy poddać jednemu postępowaniu, i sporządzi prowizoryczną listę uczestników scalenia.
2) Przy projektowaniu obszaru scalenia komisarz ziemski winien złożyć do okręgowego urzędu ziemskiego wniosek o przeznaczenie na powiększenie gospodarstw niepełnorolnych niezbędnych obszarów pobliskich gruntów państwowych lub Państwowego Banku Rolnego, albo też zgłosić wniosek o uzupełnienie gospodarstw karłowatych w drodze parcelacji gruntów prywatnych w trybie ustawy o wykonaniu reformy rolnej.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 3
Art. 17.
Zaprojektowany przez powiatowy urząd ziemski obszar scalenia (art. 16) ustala w orzeczeniu okręgowy urząd ziemski. Obszar ten może być w drodze orzeczeń okręgowego urzędu ziemskiego zwiększony lub zmniejszony.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 4
Art. 18.
1) O uprawomocnieniu się orzeczenia okręgowego urzędu ziemskiego lub o wydaniu orzeczenia przez Ministra Reform Rolnych będzie podane do publicznej wiadomości przez ogłoszenie w dzienniku urzędowym właściwego powiatu lub województwa.
2) Sąd (wydział hipoteczny) na wniosek okręgowego urzędu ziemskiego wpisuje do księgi gruntowej (hipotecznej) ostrzeżenie (adnotację) o wdrożeniu postępowania scaleniowego, które skutkuje, iż wszelkie późniejsze zmiany stanu hipotecznego, tak co do własności, jak i obciążeń pozostaną bez wpływu na przebieg postępowania, zaś w stosunku do wydzielonych przy scaleniu gruntów zachowują moc o tyle, o ile się nie sprzeciwiają postanowieniom niniejszej ustawy. Ostrzeżenie to pozatem ma ten skutek, że zbywanie części gospodarstwa, objętego obszarem scalenia, nie jest dopuszczalne bez zgody urzędów ziemskich.
3) W stosunku do gruntów, nie będących przedmiotem ksiąg gruntowych (hipotecznych), prezes sądu okręgowego, w którego obrębie leżą te grunty, na wniosek okręgowego urzędu ziemskiego wyda właściwemu sędziemu pokoju i notarjuszom okręgu zakaz zatwierdzania, względnie sporządzania aktów notarjalnych co do częściowej zmiany własności gruntów, objętych postępowaniem scaleniowem, bez zgody właściwego urzędu ziemskiego.
III. Postępowanie scaleniowe.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 5
Art. 19.
1) Na mocy prawomocnego orzeczenia okręgowego urzędu ziemskiego lub orzeczenia Ministra Reform Rolnych, powiatowy urząd ziemski zarządza dla każdej najniższej jednostki administracyjnej oddzielnie wybory rady uczestników scalenia, a właścicieli dóbr ziemskich (obszaru dworskiego), oraz władzę, pod której zarządem pozostają grunty państwowe, wzywa do wyznaczenia swego przedstawiciela po jednym od każdego obszaru.
2) Radę uczestników scalenia stanowią pełnomocnicy, wybrani w liczbie od 3 do 7 osób z pośród uczestników scalenia przez zebranie, zwołane oddzielnie dla każdej najniższej jednostki administracyjnej (wsi, gminy katastralnej i miasta), wchodzącej do obszaru scalenia.
3) Zebranie uczestników scalenia wybiera jednocześnie zastępców pełnomocników w tej samej liczbie.
4) W wypadkach, gdy właściciele gruntów bądź t. zw. szlacheckich, bądź rozparcelowanych obszarów dworskich lub państwowych nie są zaliczeni do składu jednostki administracyjnej (jednostek administracyjnych), położonej na terenie scalanym, mają oni mimo to prawo przy wyborze rady uczestników scalenia korzystać z tych samych praw, które przysługują osobom, zaliczonym do jednostki administracyjnej.
Art. 20.
1) Zebrania uczestników scalenia zwołuje i na nich przewodniczy naczelnik gminy, względnie sołtys wsi.
2) Do prawomocności uchwał zebrań uczestników scalenia potrzebna jest obecność przynajmniej 1/2 osób, uprawnionych do głosowania na tych zebraniach. Uchwały zapadają zwykłą większością głosów.
3) Do głosowania na zebraniach uczestników scalenia uprawnieni są właściciele, względnie posiadacze gruntów, podpadających pod art. 1 niniejszej ustawy i położonych w obrębie danej jednostki administracyjnej (wsi, gminy katastralnej i miasta), a objętych obszarem scalenia.
4) Współwłaścicieli lub współposiadaczy gruntów reprezentuje jeden z nich obecny, obrany przez pozostałych obecnych, a jeżeli zgoda w tej mierze nie nastąpi, to najstarszy wiekiem z obecnych współwłaścicieli lub współposiadaczy; niewłasnowolnych reprezentują ich prawni zastępcy; zaginionych – kuratorowie, wyznaczeni przez sąd; nieobecnych – ich pełnomocnicy, których umocowanie nastąpić może również przed komisarzem ziemskim; w braku wymienionych wyżej prawnych zastępców, kuratorów lub pełnomocników – miejscowy sołtys z urzędu (naczelnik gminy, burmistrz). Osoby te mają prawo występować w imieniu tych, kogo reprezentują, oraz nabywać na ich rzecz uprawnienia i zaciągać w ich imieniu zobowiązania we wszystkich sprawach, związanych ze scaleniem. Nie dotyczy to jednak spraw, związanych z art. 7 niniejszej ustawy, załatwianych na mocy oddzielnych przepisów prawa. Sołtysom (naczelnikom gminy, burmistrzom) nie służy prawo zaciągania pożyczek w imieniu tych, kogo z mocy niniejszego artykułu z urzędu reprezentują.
5) W razie sporu o własność lub posiadanie gruntów za uprawnionego do głosowania należy uznać ostatniego posiadacza gruntu.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 6
Art. 21.
1) W razie niedokonania w terminie siedmiodniowym, wyznaczonym przez komisarza ziemskiego, wyboru członków rady uczestników i ich zastępców, okręgowy urząd ziemski wyznacza ich z urzędu na wniosek komisarza ziemskiego.
2) W razie stwierdzenia, że działalność bądź poszczególnych członków, bądź całej rady uczestników scalenia jest nieodpowiednia dla celów, określonych niniejszą ustawą, okręgowy urząd ziemski może usunąć na wniosek komisarza ziemskiego tak poszczególnych członków rady, w których miejsce wejdą ich zastępcy, jak również rozwiązać całą radę. W tym ostatnim wypadku okręgowy urząd ziemski albo zarządzi nowe wybory, albo wyznaczy z urzędu nowych członków rady uczestników scalenia i ich zastępców z pośród uczestników scalenia.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 7
Art. 22.
1) Rada uczestników scalenia jest organem, działającym w imieniu uczestników scalenia (cz. 3 art. 20) we wszystkich sprawach, wyłaniających się przy scaleniu,
2) W szczególności rada uczestników scalenia:
a) ustala zasady podziału wspólnot gruntowych, względnie ich użytkowania, oraz określa obszar, wyłączony na cele miejscowej użyteczności ogólnej;
b) dokonywa wyboru rzeczoznawców do oznaczania różnej jakości scalanych gruntów i ich oszacowania;
c) zastępuje zespół uczestników scalenia przed urzędami i sądami we wszystkich sprawach, wyłaniających się przy scaleniu, z wyjątkiem spraw, przewidzianych w art. 33 i 39 niniejszej ustawy;
d) zgłasza za pośrednictwem urzędów ziemskich wniosek do właściwej władzy o utworzeniu spółki wodnej na zasadach ustawy wodnej;
e) zawiera umowy z upoważnionemi przez odnośne władze osobami w sprawie wykonania prac meljoracyjnych;
f) załatwia wszelkie sprawy o charakterze administracyjno-gospodarczym;
g) zawiera umowy o zamianie gruntów w celu wyprostowania granic obszaru scalanego, lub w celu usunięcia t. zw. enklaw. Powołane umowy winny być zawierane w obecności dwóch niezainteresowanych świadków, oraz mierniczego i podlegają na wniosek komisarza ziemskiego zatwierdzeniu przez okręgowy urząd ziemski, który, o ile chodzi o grunty tabelowe, jednocześnie uchwala wpis do tabeli likwidacyjnej lub aktu nadawczego, celem ujawnienia dokonanej zamiany. Do tych umów nie mają zastosowania art. art. 12 i 273 – 280 powołanej ustawy o organizacji włościan.
3) W razie niedokonania przez rade. uczestników scalenia czynności, wymienionych w punktach a) i b) cz. 2 w terminie dni 30 od jej wyboru, decyzje w powyższych sprawach poweźmie powiatowy urząd ziemski.
Art. 23.
Po dokonaniu wyborów względnie wyznaczeniu rady lub rad uczestników scalenia (art. 19 i 21) okręgowy urząd ziemski deleguje mierniczego do przeprowadzenia czynności scaleniowych.

Dz.U. z 1963 nr 28 poz. 169 art. 34 pkt. 1
Art. 24.
1) Projekt ustalania wielkości udziałów we wspólnotach gruntowych, objętych obszarem scaleniowym, względnie użytkowania wspólnot na podstawie zasad, ustalonych zgodnie z przepisami punktu a) cz. 2 art. 22 lub też cz. 3 art. 22, sporządza mierniczy, a zatwierdza powiatowy urząd ziemski. W ciągu dni 14 od dnia doręczenia (art. 51) orzeczenia powiatowego urzędu ziemskiego w tej sprawie strony mają prawo zgłosić do tegoż powiatowego urzędu ziemskiego sprzeciw; wówczas powiatowy urząd ziemski przekazuje sprawę okręgowej komisji ziemskiej, która rozstrzyga ostatecznie. Wniesienie wpisu dodatkowego do tabel likwidacyjnych, względnie aktów nadawczych, celem ujawnienia w nich ustalonych wielkości udziałów we wspólnotach gruntowych, względnie użytkowania wspólnot, urzędy ziemskie dokonywują przez dołączenie do tabel likwidacyjnych lub aktów nadawczych odpisu prawomocnego orzeczenia powiatowego urzędu ziemskiego.
2) Do powyższego podziału wspólnot nie mają zastosowania art. 86 powołanej wyżej ustawy o organizacji włościan oraz art. art. 271 (punkt 2) – 275, 276 i 286 ustawy samorządu gmin (Zb. Praw ces. ros. tom II, wydanie 1892 r. kont. 1905, 1910, 1912 i 1913 r. organiz. Zarządu gub. Król. Pol., dział 5), jak również nie ma zastosowania ustawa z dnia 9 grudnia 1899 r. dla Królestwa Galicji i Lodomerji wraz z W. Ks. Krakowskiem o dzieleniu gruntów wspólnych i regulacyj odnoszących się do nich wspólnych praw użytkowania i zarządu (Dz. Ust. Krajowych 1900 r. № 20), ustawa państwowa z dnia 7 czerwca 1883 r. (Dz. Ust. Państwa № 94) i rozporządzenie Ministerstw: Rolnictwa, Spraw Wewnętrznych, Sprawiedliwości i Skarbu z dnia 18 stycznia 1903 r. (Dz. Ust. Krajowych № 22).
Art. 25.
1) Zebrania rady uczestników scalenia zwołuje we wsi leżącej na obszarze scalenia komisarz ziemski, względnie mierniczy, przeprowadzający scalenie. Postanowienia rady zapadają zwykłą większością głosów bez względu na liczbę członków obecnych na posiedzeniu. Przewodniczy na posiedzeniach członek rady, obrany przez samą radę, a jeżeli zgoda co do wyboru przewodniczącego nie nastąpi – najstarszy wiekiem z członków.
2) Komisarz ziemski lub mierniczy biorą udział w posiedzeniach rady z głosem doradczym.
Art. 26.
1) Członkowie rady uczestników obowiązani są do brania udziału w zebraniach rady, zwoływanych przez komisarza ziemskiego lub mierniczego, pod rygorem grzywny do 10 złotych za nieusprawiedliwioną nieobecność.
2) Grzywnę nakłada komisarz ziemski i ściąga w drodze administracyjnej.
Art. 27.
1) Jeżeli obszar scalenia obejmuje kilka jednostek administracyjnych (art. 5), komisarz ziemski lub mierniczy w celu omówienia spraw, dotyczących całego obszaru scalenia, zwołuje zebranie delegatów rad uczestników – po dwóch od każdej rady.
2) Oprócz tego w skład zebrania delegatów rad wchodzą przedstawiciele dóbr ziemskich (obszarów dworskich) i majątków państwowych – po jednym od każdego obszaru, o ile są one włączone do obszaru scalenia.
Art. 28.
1) Przed przystąpieniem do opracowania projektu scalenia przeprowadzający je mierniczy:
a) ustala po wysłuchaniu opinji rady uczestników scalenia oraz wezwanych przez siebie przedstawicieli właścicieli gruntów przyległych granice obszaru scaleniowego, o czem sporządza protokół;
b) przygotowuje po wysłuchaniu opinji rady uczestników scalenia imienny wykaz z podaniem obszaru wszystkich wymagających uzupełnienia gospodarstw;
e) ustala po wysłuchaniu opinji rady uczestników, które grunty zostają od scalenia wyłączone (art. art. 2, 3 i 4);
d) przeprowadza oszacowanie gruntów, podlegających scaleniu przy pomocy komisji szacunkowej (art. 29);
e) przyjmuje wnioski poszczególnych uczestników scalenia; wnioski nieuwzględnione przez siebie przy sporządzeniu planu scaleniowego podaje do wiadomości komisarza ziemskiego;
f) projektuję po wysłuchaniu opinji rady uczestników najwłaściwszy kierunek drogi, względnie dróg, do których będą przylegać nowowydzielone działki i przy których leżeć będą osady;
g) zgłasza wnioski co do przeprowadzenia meIjoracyj;
h) sporządza wykaz tytułów posiadania uczestników scalenia, zbiera dowody do ustalenia tytułów ich własności, oraz sporządza plan klasyfikacyjny i rejestry pomiarowo-szacunkowe;
i) zaznajamia uczestników, scalenia na ogólnem ich zebraniu, ważnem bez wzglądu na liczbę obecnych, z obszarem i szacunkiem posiadanych przez każdego z nich gruntów, poczem w ciągu następnych 7 dni przedstawia w miejscu dokonywanych czynności osobom interesowanym do przejrzenia rejestry pomiarowo szacunkowe i plan klasyfikacyjny,
2) O ile dotychczasowy stan posiadania stwierdzony jest katastrem i księgami hipotecznemi, to pomiaru dokonywa się wyłącznie w odniesieniu do zmian, temi dokumentami nieobjętych, a przez strony zgłoszonych. O ile obszar poszczególnych gospodarstw jest ściśle określony innemi dokumentami, to na mocy uchwały zebrania uczestników scalenia1 powziętej większością 2/3 uprawnionych do głosowania, może być zaniechany pomiar dotychczasowego stanu posiadania. Zaniechanie pomiaru dotyczyć może nietylko całości obszaru, ale również i pewnych określonych jego części, co do których istnieją dokumenty pomiarowe.
3) Skargi niezadowolonych na powyższe uchwały mogą być składane do okręgowych komisyj ziemskich w ciągu dni 14 od daty powzięcia uchwały. Orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej są w tej sprawie ostateczne.
4) Za ogólną zgodą uczestników scalenia wszystkie grunty, poddawane scaleniu, mogą być uznane za równowartościowe, a tem samem byłoby zaniechane szacowanie wartości działek dotychczas posiadanych, jak również działek nowoutworzonych. Przepis ten może dotyczyć nietylko całości obszaru, ale i całości poszczególnych użytków rolnych.
5) W miejscowościach, w których istnieje tak zwany „ucząstkowy” stan posiadania, „ucząstki” te należy traktować jako równowarte między sobą; pomiar oraz szacowanie dotychczasowych wartości poszczególnych „ucząstków” nastąpić może jedynie na żądanie 73 scalających się.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 8
Art. 29.
1) Do przeprowadzenia szacunku gruntów, wchodzących do obszaru scaleniowego, zostaje powołana komisja szacunkowa, w której skład wchodzą:
a) mierniczy, przeprowadzający scalenie względnie komisarz ziemski jako przewodniczący;
b) rzeczoznawcy, powołani przez rady scaleniowe (p. b) cz. 2 art. 22) z pośród osób postronnych, niezainteresowanych w przeprowadzeniu scalenia, a znających miejscowe stosunki, w ten sposób, że przy scalaniu jednej jednostki administracyjnej wybierani są dwaj rzeczoznawcy i jeden zastępca, a przy scalaniu większej ilości jednostek – po jednym rzeczoznawcy i po jednym zastępcy od każdej rady uczestników scalenia.
2) W razie uchylenia szacunku przez komisję okręgową ziemską do ponownego przeprowadzenia szacunku przewodniczącego i członków komisji szacunkowej wyznacza na wniosek komisarza ziemskiego okręgowy urząd ziemski.
3) Przy czynnościach komisji na gruncie mogą być obecni z głosem doradczym:
a) członkowie rady uczestników scalenia szacowanej jednostki administracyjnej;
b) delegaci innych rad uczestników (po dwóch od każdej rady), wchodzących do obszaru scalenia;
c) przedstawiciele scalanych dóbr ziemskich (obszarów dworskich) oraz gruntów państwowych po jednym od każdego obszaru.
4) Komisarz ziemski może, o ile uzna to za potrzebne lub też na wniosek rady uczestników scalenia, zaprosić do komisji z głosem doradczym specjalnych rzeczoznawców, jak leśnika i t. p.
5) Czynności komisji szacunkowej winny być ujęte w formę protokółu, a wynik ponadto uwidoczniony na planie, dołączonym do akt sprawy.
Art. 30.
Po upływie terminu, wymienionego w punkcie i) cz. 1 art. 28, komisarz ziemski w obecności uczestników scalenia:
a) stwierdza na miejscu, czy wszystkie czynności mierniczego, wyszczególnione w art. 28, zostały wykonane zgodnie z obowiązującemi przepisami;
b) ustala tytuły własności i sporządza listę rzeczywistych właścicieli celem późniejszego wywołania, względnie uregulowania hipoteki;
c) dołącza do obszaru scaleniowego obszar, o który są powiększane niepełnorolne gospodarstwa w drodze parcelacji dobrowolnej lub też przeprowadzonej w trybie art. 15 ustawy o wykonaniu reformy rolnej, jak również ewentualnie, obszar, przyznany za zniesione uprawnienia służebnościowe;
d) uzgadnia z mierniczym i radą uczestników scalenia, względnie delegatami rad uczestników i przedstawicielami scalanych dóbr ziemskich i gruntów państwowych ogólne wytyczne projektu scalenia; nieprzybycie którejkolwiek z wymienionych osób, prócz mierniczego, nie wstrzymuje czynności komisarza ziemskiego;
e) po wysłuchaniu skarg uczestników scalenia na czynności mierniczego, wymianione w art. 28, o ile skargi takie zostaną zgłoszone, sporządza o powyższem odpowiedni protokół.
Art. 31.
1) Po dokonaniu czynności, przewidzianych w art. 30, komisarz ziemski, jeżeli przewidziane w punkcie e) art. 30 skargi nie dotyczą wykazu starego stanu posiadania oraz wykazu szacunku gruntów, zatwierdza te wykazy. Jeżeli zaś skargi te dotyczą wykazu starego stanu posiadania lub wykazu szacunku gruntów lub też jeżeli w ciągu 14 dni od dnia doręczenia (art. 51) orzeczenia powiatowego urzędu ziemskiego w tej sprawie wpłyną do tegoż powiatowego urzędu ziemskiego sprzeciwy stron co do tego orzeczenia, to powiatowy urząd ziemski przekazuje sprawę, okręgowej komisji ziemskiej, która rozstrzyga ostatecznie.
2) Przy scalaniu dla ustalenia stanu własności i posiadania miarodajne są wpisy hipoteczne, prawomocne wyroki sądowe i niesporne umowy pisemne, oraz inne dokumenty, mające siłę dowodową na mocy obowiązujących na danym terenie praw; w razie braku tych dowodów lub w razie sporu miarodajne będzie dla ustalenia stanu posiadania stwierdzone w dochodzeniu ostatnie posiadanie gruntu.
3) Ustalenie stanu posiadania w niczem nie przesądza tytułu własności.
Art. 32.
1) Na podstawie zatwierdzonego prawomocnem orzeczeniem powiatowego urzędu ziemskiego lub też orzeczeniem okręgowej komisji ziemskiej rzeczywistego stanu posiadania, klasyfikacji i oszacowania gruntów oraz regulacji praw, przynależnych gruntom scalanym, następuje opracowanie projektu scalenia przez mierniczego.
2) Projekt scalenia winien obejmować:
a) sporządzone w formie wykazów ustalenie dotychczasowego stanu posiadania z wymienieniem gruntu i służebności gruntowych i wyszczególnienie wydzielonych wzamian gruntów oraz podlegających likwidacji służebności;
b) wyszczególnienie warunków objęcia w posiadanie scalonych gruntów, jako to: dopłat pieniężnych (art. 6), przeniesienia zabudowań, utrzymania urządzeń meljoracyjnych i t. p.;
c) sporządzone według przepisów obowiązujących dowody pomiarowe dawnego stanu posiadania, o ile w myśl art. 28 pomiar dotychczasowego stanu posiadania nie był zaniechany, oraz nowego stanu posiadania.
3) Mierniczy wykonywa wszystkie czynności, wymienione w niniejszym artykule i w artykule 28, osobiście bez prawa wyznaczania zastępców.
Art. 33.
1) Projekt scalenia, sporządzony z możliwem uwzględnieniem potrzeb i życzeń wszystkich uczestników scalenia, zostaje prowizorycznie wyznaczony na gruncie.
2) Po wyznaczeniu projektu na gruncie komisarz ziemski zarządza zwołanie zebrania ogólnego wszystkich uczestników scalenia, zawiadamiając ich przynajmniej na 7 dni przed terminem zebrania ze wskazaniem skutków niestawiennictwa (art. 34).
3) Na zebraniu tem po wyjaśnieniach, udzielonych przez komisarza ziemskiego, zostaje ustalona protokolarnie opinja uczestników scalenia o projekcie i omówione zostają wszystkie sprawy, połączone z objęciem nowych gospodarstw.
4) Zebraniu przewodniczy komisarz ziemski, względnie jego zastępca; nadto bierze w niem udział mierniczy.
Art. 34.
1) Do uczestniczenia w zebraniu (art. 33) są uprawnieni właściciele lub posiadacze scalanych gruntów, względnie ich zastępcy (art. 20).
2) Każdy z uczestników składa oświadczenie, czy projekt przyjmuje, czy też odrzuca. Oświadczenie o odrzuceniu projektu winno być uzasadnione.
3) Wszystkie oświadczenia winny być wpisane do protokółu.
4) Uczestnicy scalenia nieobecni, mimo zawiadomienia o terminie zebrania, uważani będą za zgadzających się na przyjęcie przeznaczonych dla nich nowych działek.
5) Uczestnicy scalenia, którzy wyrazili zgodę na przyjęcie przeznaczonych dla nich nowych działek do protokółu lub przez nieobecność na zebraniu (cz. 3 i 4 niniejszego artykułu) nie mają prawa zaskarżenia projektu scalenia.
6) Zebranie ogólne jest ważne bez względu na liczbę obecnych.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 9
Art. 35.
Protokół zebrania ogólnego wraz z aktami sprawy komisarz ziemski przesyła do okręgowego urzędu ziemskiego, ten zaś sprawę wnosi na posiedzenie jawne okręgowej komisji ziemskiej, która biorąc między innemi pod uwagę opinję zebrania ogólnego (art. 33, 34) oraz liczbę uczestników, wypowiadających się za przyjęciem projektu scalenia, zatwierdza projekt, wprowadza w nim zmiany, albo go odrzuca. Orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej podlegają zaskarżeniu do Głównej Komisji Ziemskiej w terminie 14-dniowym od dnia doręczenia orzeczenia. Skarga odwoławcza winna być złożona do okręgowej komisji ziemskiej.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 10
Art. 36.
Po uprawomocnieniu się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, zatwierdzającego projekt scalenia, względnie po wydaniu w tej sprawie orzeczenia przez Główną Komisję Ziemską, okręgowy urząd ziemski:
a) zarządza utrwalenie granic na podstawie zatwierdzonego projektu scalenia oraz wprowadzenie uczestników scalenia w posiadanie wydzielonych im gruntów;
b) przeprowadza zatwierdzenie dowodów pomiarowych zgodnie z obowiązującemi przepisami;
c) ustala odpowiednie dodatkowe wpisy oraz przeprowadza ich wniesienie do tabel likwidacyjnych, lub aktów nadawczych przez dołączenie do odpisów tych dokumentów, które strony przedstawią, odpisu orzeczenia, zatwierdzającego projekt scalenia, wraz z odpisem rejestru pomiarowego, oraz przez przesłanie takichże odpisów do Ministerstwa Reform Rolnych w celu dołączenia ich do oryginałów pomienionych tabel i aktów nadawczych, przyczem przy wniesieniu powyższych wpisów nie mają zastosowania artykuły 215, 216 i 217 ustawy o organizacji ziemskiej włościan (Zb. Praw ces. ros. tom IX kont. 1913 osobne dodatki, ks. IX);
d) przesyła właściwemu sądowi wniosek o uskutecznienie czynności, przewidzianych w art. 8, 40 i 45 niniejszej ustawy, oraz o skreślenie ostrzeżenia (adnotacji) o wdrożeniu postępowania scaleniowego (art. 18); do wniosku dołączony będzie odpis orzeczenia, zatwierdzającego projekt scalenia wraz z odrysem zatwierdzonego planu scalenia;
e) zarządza rozwiązanie rad uczestników scalenia i
f) ogłasza zamknięcie postępowania scaleniowego.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 11
Art. 37.
Postępowanie w okręgowej komisji ziemskiej w sprawie zatwierdzenia planu scalenia, przedłożonego przez powiatowy urząd ziemski, powinno być zakończone w ciągu trzech miesięcy. W takim samym terminie winno być zakończone postępowanie w Głównej Komisji Ziemskiej przy rozważaniu odwołań od orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, o ile w obu wypadkach w toku rozważania nie zajdzie protokolarnie stwierdzona konieczność przeprowadzenia lub skorygowania na gruncie prac pomiarowych.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 12
Art. 38.
1) Odpis orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, oraz odrys zatwierdzonego planu nowego stanu posiadania w danej jednostce administracyjnej, sporządzony przez mierniczego, winien być wręczony sołtysowi (naczelnikowi gminy) lub burmistrzowi.
2) Odpisy orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej oraz odrysy planu, tak w całości, jako też w częściowych wyciągach – wydawać należy uczestnikom scalenia na ich żądanie za opłatą, ustaloną w rozporządzeniu Ministra Reform Rolnych.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 13
Art. 39.
1) Rozpoczęte postępowanie scalenia gruntów może być zaniechane jedynie na skutek orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, spowodowanego uchwałą 3/4 liczby uczestników scalenia, o ile względy gospodarcze na to pozwolą.
2) W tym wypadku poniesione przez uczestników w toku postępowania koszty scalenia obciążają wyłącznie tych uczestników, którzy spowodowali zaniechanie postępowania. Orzeczenie o zaniechaniu należy przedstawić właściwemu sądowi z wnioskiem o wykreślenie na jego podstawie w księgach hipotecznych ostrzeżenia (adnotacji) o wdrożeniu postępowania (art. 18).
IV. Prawa osób trzecich.
Art. 40.
Wszelkie prawa osób trzecich, ciążące na dawnych działkach, jako to: służebności osobiste, prawa użytkowania, używania, zastawu, najmu, dzierżawy, wszelkie długi i zobowiązania hipoteczne i t. p., nie stanowiące przeszkody do przeprowadzenia scalenia, przechodzą na działki nowo wydzielone przy scaleniu (art. 6) i nie ulegają przy scaleniu żadnym uszczupleniom.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 14
Art. 41.
1) Postępowanie egzekucyjne w razie przymusowej sprzedaży gruntów, należących do obszaru scalenia, nie ma wpływu na postępowanie scaleniowe, może być wdrożone podczas tego postępowania i nie przerywa swego biegu.
2) Przedmiot postępowania egzekucyjnego (licytacyjnego) stanowią aż do chwili uprawomocnienia się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej, zatwierdzającego projekt scalenia, grunty, posiadane przed scaleniem.
3) O ile sprzedaż przymusowa zostanie dokonana przed uprawomocnieniem się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej w przedmiocie scalenia, nowonabywca wstępuje we wszystkie prawa dotychczasowego właściciela gruntów, które obejmuje w tym stanie, w jakim je nabył na licytacji.
4) W razie uprawomocnienia się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej w przedmiocie scalenia przed dokonaniem sprzedaży przymusowej, przedmiotem sprzedaży będą działki, wydzielone przy scaleniu, a ustanowione w tem orzeczeniu dopłaty do gruntów, otrzymywanych przez uczestników przy scaleniu (art. 6), podlegających przymusowej sprzedaży, mają być składane na rzecz masy egzekucyjnej do depozytu sądu. W razie niezłożenia tych opłat do depozytu sądu – sąd na żądanie osób uprawnionych ściąga je przymusowo na podstawie powyższego orzeczenia.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 14
Art. 42.
Postępowanie dobrowolnego przetargu (licytacji) gruntów, należących do obszaru scalenia, nie może być wdrożone podczas postępowania scaleniowego, zaś toczące się w chwili wdrożenia postępowania scaleniowego może być przez sąd wstrzymane na żądanie któregokolwiek z uczestników postępowania licytacyjnego na czas, aż do uprawomocnienia się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej w przedmiocie scalenia.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 14
Art.43.
1) Postępowanie sądowe o zniesieniu współwłasności przez podział w naturze oraz o wyznaczenie drogi koniecznej (o przyznanie prawa przechodu), o ile tyczy się gruntów, będących przedmiotem scalenia, nie może być wszczęte, aż do chwili uprawomocnienia się orzeczenia okręgowej komisji ziemskiej w przedmiocie scalenia.
2) W razie, jeżeli takie postępowanie wszczęto przed wdrożeniem postępowania scalenia gruntów, właściwy sąd wstrzymuje je i zawiadamia o tem komisarza ziemskiego, który winien załatwić sprawy, będące ich przedmiotem.
3) Wyjątek stanowi przymusowe ustanowienie służebności przeprowadzenia rurociągów do prowadzenia ropy, gazu, wody lub kanalizacji, względnie przewodów elektrycznych oraz meljoracyj rolnych. Ustanowienie tych służebności następuje niezależnie od postępowania scaleniowego i musi być uwzględnione przy scalaniu, a ustalone za te służebności odszkodowania winny być przyznane osobom, których grunty według orzeczenia, zatwierdzającego projekt scalenia, będą obciążone temi służebnościami.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 15
Art. 44.
Wszelkie toczące się w sądach spory o własność i posiadanie gruntów, będących przedmiotem scalenia, nie ulegają wstrzymaniu wskutek wdrożenia postępowania scaleniowego. O stanie sporów, dotyczących gruntów scalanych, sądy zawiadamiają z urzędu komisarza ziemskiego, który winien dążyć do załatwienia tych sporów w drodze ugody stron i jest uprawniony zwracać się do sądów o dalsze wyjaśnienia o stanie sporów. Ugoda, zawarta wobec komisarza ziemskiego i zatwierdzona przez okręgową komisję ziemską, ma moc prawną ugody, zawartej wobec sądów. O ile ugoda między stronami, wiodącemi spór w sądzie, nie dojdzie do skutku, komisarz ziemski ma dążyć w miarę możności do takiego rozmieszczenia spornych gruntów w projekcie scalenia, aby wynik sporu nie sprzeciwiał się celom scalenia.
V. Sprostowanie wpisów w księgach gruntowych (hipotecznych).

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 16
Art. 45.
1) Nowy stan własności scalonych gruntów, które były przedmiotem ksiąg gruntowych (hipotecznych), będzie na wniosek okręgowego urzędu ziemskiego wpisany na zasadzie prawomocnego orzeczenia, zatwierdzającego scalenie, do ksiąg gruntowych (hipotecznych).
2) Wpisy te oraz sprostowanie dawniejszych wpisów w księgach gruntowych (hipotecznych) przeprowadzają:
a) sądy w b. zaborze austriackim – według przepisów §§ 91 – 94 rozporządzenia ministerjalnego z dnia 21 maja 1916 roku (austr. Dz. Ust. № 148) z tą zmianą, że czynności wymienionego w tem rozporządzeniu komisarza miejscowego pełni komisarz ziemski, czynności komisji krajowej i ministerjalnej – okręgowa komisja ziemska i że zamiast odnośnych przepisów tego rozporządzenia stosowane będą przepisy art. 9 i 18 niniejszej ustawy;
b) sądy w b. zaborze pruskim – według obowiązujących przepisów ordynacji ksiąg gruntowych dla Rzeszy niemieckiej oraz ustawy, wprowadzającej ordynację ksiąg gruntowych, jako też wydanych na ich podstawie rozporządzeń, lecz bez obowiązku uzyskania zezwolenia właścicieli gruntów na sprostowanie wpisów w księgach gruntowych i z zastosowaniem przepisów art. 9 i 18 niniejszej ustawy;
c) wydziały hipoteczne sądów w b. zaborze rosyjskim przez wpisanie w dziale 1 wykazów hipotecznych, obejmujących grunty, poddane scaleniu – gruntów, przy scaleniu wyznaczonych na miejsce działek ziemi, dotychczas wykazami objętych, tudzież przez wykreślenia z ksiąg hipotecznych tych służebności i praw osób trzecich, które zostały zniesione.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 17
Art. 46.
1) Na obszarze obowiązywania ustaw hipotecznych z 1818 i 1825 roku grunty, które dotychczas nie miały urządzonej hipoteki, będą na wniosek okręgowego urzędu ziemskiego nie później, jak po upływie roku od dnia uprawomocnienia się orzeczenia zatwiedzającego scalenie, wywołane we właściwym wydziale hipotecznym powiatowym do regulacji pierwiastkowej, a to na zasadzie instrukcji hipotecznej b. Komisji Sprawiedliwości z dnia 22 grudnia 1825 r.
2) Obwieszczenie, przewidziane w art. 15 instrukcji hipotecznej z r. 1825, umieszczone będzie bezpłatnie w urzędowym lub samorządowym organie danego powiatu, względnie województwa, o ile zaś taki nie istnieje-w Monitorze Polskim.
3) Niezależnie od tego o wywołaniu nieruchomości do regulacji pierwiastkowej sołtys ogłosi na zebraniu gromadzkiem jednostki lub jednostek administracyjnych, objętych obszarem scalenia (art. 5).
4) O ile w przeciągu trzech miesięcy od upływu terminu trzymiesięcznego do pierwiastkowej regulacji hipotecznej, przepisanego art. 13 instrukcji hipotecznej z r. 1825, osoby interesowane nie zaprojektują zamknięcia regulacji hipotecznej, czynność tę na koszt tychże osób interesowanych wykona okręgowy urząd ziemski, który w tym względzie opierać się będzie przedewszystkiem na dokumentach, złożonych w toku postępowania scaleniowego.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 18
Art. 47.
1) O dokenanem sprostowaniu wpisów w księgach gruntowych sądy zawiadomią właścicieli gruntów oraz osoby trzecie, na rzecz których są zahipotekowane prawa i wierzytelności.
2) Wierzyciele hipoteczni mogą żądać natychmiastowego zaspokojenia swych roszczeń z sum, przyznanych właścicielowi z tytułu ustalonej orzeczeniem okręgowej komisji ziemskiej dopłaty do nowowydzielonych gruntów.
3) Żądanie to zgłosić należy w ciągu dni 14 od dnia doręczenia zawiadomienia o sprostowaniu wpisu (art. 45) do tego sądu, który jest właściwy do przeprowadzenia przymusowej sprzedaży danego gruntu. O przyznaniu wierzycielom sum dopłaty do nowowydzielonych gruntów orzekają sądy przy odpowiedniem zastosowaniu przepisów, dotyczących podziału licytacyjnej ceny kupna.
Art. 48.
1) Wszystkie dokumenty i umowy, sporządzone w toku postępowania scalania gruntów przez urzędy ziemskie, lub przed temi urzędami, oraz wszelkie wnioski i wpisy hipoteczne, dokonane w toku postępowania scaleniowego, względnie na jego podstawie, są wolne od opłat skarbowych i samorządowych.
2) Opłaty pisarzy hipotecznych, związane ze scaleniem na terenie b. zaboru rosyjskiego, będą pokrywane z funduszów państwowych.
VI. Przepisy przejściowe.
Art. 49.
Z chwilą wejścia w życie niniejszej ustawy tracą moc prawną przepisy wszelkich ustaw w przedmiotach, unormowanych niniejszą ustawą.

Dz.U. z 1932 nr 67 poz. 622 art. 10 pkt. 19
Art. 50.
1) Postępowanie scaleniowe, wszczęte stosownie do dotychczasowych przepisów ustawy z dnia 31 lipca 1923 r. o scalaniu gruntów, w którem zostało wydane orzeczenie okręgowej komisji ziemskiej, zatwierdzające projekt scalenia, ma być zakończone według dotychczasowych przepisów wymienionej ustawy. Natomiast postanowienia niniejszej ustawy będą stosowane w dalszym biegu wszystkich innych postępowań scaleniowych, wszczętych i nieukończonych stosownie do przepisów ustawy z dnia 31 lipca 1923 r. o scalaniu gruntów oraz do postępowań scaleniowych, wszczętych i nieukończonych przed wejściem w życie ustawy z dnia 31 lipca 1923 r. z wyjątkiem tych postępowań w b. Królestwie Polskiem, w których zapadły już decyzje przedstanowcze okręgowych komisyj ziemskich, oraz wszystkich postępowań, wszczętych w b. dzielnicy pruskiej, które mają być ukończone według przepisów obowiązujących dotychczas.
2) Do postępowań scaleniowych, wszczętych na obszarze województw: białostockiego, kieleckiego, lubelskiego, łódzkiego, nowogródzkiego, poleskiego, warszawskiego i wołyńskiego oraz okręgu administracyjnego wileńskiego przed wejściem w życie ustawy niniejszej o ile nie zapadły ostateczne decyzje właściwych władz zatwierdzające projekt scalenia, a uczestnicy objęli w faktyczne posiadanie nowowydzielone działki, postanowienia niniejszej ustawy stosuje się w sposób następujący:
a) jeżeli niema aktów postępowania scaleniowego, a uczestnicy nie wnoszą żadnych zażaleń z tytułu dokonanego scalenia gruntów, fakt zaś dokonania scalenia dojdzie do wiadomości urzędów ziemskich w drodze wniosku stron lub przy innej urzędowej czynności, to urzędy te zarządzą dokonanie pomiaru faktycznego stanu posiadania, który to pomiar podlega zatwierdzeniu okręgowej komisji ziemskiej tak, jak projekt scalenia, jednak bez możności zmiany faktycznego niespornego stanu posiadania. W tym wypadku mają zastosowanie art. art. 36, 38, 45 – 48 niniejszej ustawy;
b) jeżeli są dowody starego stanu posiadania, niema zaś aktów postępowania scaleniowego, a co najmniej 1/4 uczestników scalenia skarży się na otrzymane działki z tytułu pokrzywdzenia, to urzędy ziemskie zarządzą dokonanie pomiarów faktycznego stanu posiadania, poczem okręgowa komisja ziemska albo, uznając skargi za nieuzasadnione, odrzuci je i wtedy wyda orzeczenie w trybie, wyżej w punkcie a) wskazanym, albo uzna skargi za uzasadnione i wtedy, rozpatrując ustalony pomiarem stan faktycznego posiadania jako projekt scalenia, orzeknie o jego zmianie lub odrzuceniu ze skutkami, przewidzianemi w art. 35;
c) jeżeli niema dowodów starego stanu posiadania i aktów postępowania scaleniowego, a poszczególni uczestnicy wnoszą skargi na otrzymane działki z tutułu pokrzywdzenia, to okręgowa komisja ziemska wyda orzeczenie po dokonaniu pomiaru stanu faktycznego posiadania i uprzedniem przeprowadzeniu dochodzenia na miejscu przez powiatowy urząd ziemski w obecności zainteresowanych stron i przy udziale powołanych przez powiatowy urząd ziemski biegłych na wniosek zainteresowanych stron oraz powiatowego urzędu ziemskiego. O ile stary stan posiadania na podstawie przeprowadzonych dochodzeń i zgodnych oświadczeń strony da się ustalić, a skargi uznane zostaną za uzasadnione, to okręgowa komisja ziemska wyda orzeczenie w trybie, przewidzianym w p. b) o zmianie lub odrzuceniu istniejącego stanu posiadania; o ile zaś stary stan posiadania w sposób powyższy nie da się ustalić, lub też skargi zostaną uznane za nieuzasadnione – to orzeczenie wydane będzie w trybie, przewidzianym w punkcie a).
3) W wypadku przewidzianym w punkcie b) cz. 2 niniejszego artykułu, jeżeli niema możności wyrównać drogą zmiany projektu różnic między starym, a nowym stanem posiadania, krzywdzących uczestników scalenia, okręgowej komisji ziemskiej służy prawo zatwierdzenia dopłat pieniężnych, przekraczających normę wskazaną w art. 6.
4) Jeżeli liczba skarżących w wypadku, przewidzianym w punkcie b) cz. 2 niniejszego artykułu, jest mniejsza od 1/4 ogólnej liczby uczestników scalenia, wówczas ma zastosowanie punkt a) tejże cz. 2.
Art. 51.
1) Wszelkie zawiadomienia, wezwania i doręczenia orzeczeń w wykonaniu niniejszej ustawy uskutecznia się przez przesłanie ich w dwóch egzemplarzach wójtowi (naczelnikowi gminy, burmistrzowi), który obowiązany jest sam lub przez sołtysa wsi lub też przez organy do tego powołane powyższe wezwania, zawiadomienia lub orzeczenia publicznie ogłosić w sposób, odpowiadający miejscowym zwyczajom, poczem jeden egzemplarz zwrócić urzędowi wysyłającemu z potwierdzeniem dnia dokonania ogłoszenia.
2) W wypadku gdy dana czynność dotyczy więcej niż jednej jednostki administracyjnej względnie dotyczy także i obszarów dworskich, należy w sposób, wskazany w cz. 1, publicznie ogłaszać zawiadomienia, wezwania i treść orzeczeń w każdej jednostce administracyjnej lub obszarze dworskim.
3) Trzeci dzień po dniu ogłoszenia uznaje się za dzień, od którego biegną wszelkie terminy.
4) Urząd, który obowiązany jest dokonać publicznego ogłoszenia w myśl cz. 1 niniejszego artykułu, winien na żądanie interesowanych dać im do przejrzenia ogłaszane orzeczenia lub też sporządzić dla nich i wydać im odpis tego orzeczenia za zwrotem kosztów odpisu; wysokość tego kosztu będzie określana w rozporządzeniach Ministra Reform Rolnych w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.
5) Do spraw uregulowanych w niniejszej ustawie nie ma zastosowania art. 19 ustawy z dnia 11 sierpnia 1923 r. o zakresie działania Ministra Reform Rolnych i organizacji urzędów i komisyj ziemskich (Dz. U. R. P. № 90, poz. 706).
6) Postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do zawiadomień, wezwań i orzeczeń, doręczanych właścicielom ziemskim w związku z zastosowaniem do nich postanowień art. 15 ustawy z dnia 28 grudnia 1925 r. o wykonaniu reformy rolnej.
Art. 52.
Pomoc kredytowa na cele, wskazane w art. 14 może być udzielana również osobom, które przeprowadziły scalenie swych gruntów na podstawie przepisów, które obowiązywały przed wejściem w życie ustawy z dnia 31 lipca 1923 roku o scalaniu gruntów, nie dawniej jednak, niż w ciągu 3 lat przed wejściem w życie tejże ustawy.
Art. 53.
1) Umowy o wykonanie czynności scaleniowych, zawarte z mierniczymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 31 lipca 1923 roku o scalaniu gruntów w brzmieniu ustalonem ustawą z dnia 18 grudnia 1925 roku (Dz. U. R. P. z roku 1926 № 39, poz. 244) przez radę względnie rady uczestników scalenia, pozostają w mocy.
2) Jeżeli powyższe czynności scaleniowe, powierzone na mocy tych umów, ulegną z jakichkolwiek powodów przerwie, może okręgowy urząd ziemski przejąć te czynności do przeprowadzenia.
Art. 54.
Rozporządzenie z dnia 3 września 1927 roku w sprawie zmian w ustawie o scalaniu gruntów (Dz. U. R. P. № 78, poz. 680) nie narusza postępowania w toku instancyj co do orzeczeń, które zapadły przed wejściem w życie tegoż rozporządzenia, w sprawach unormowanych w ustawie z dnia 31 lipca 1923 r. o scalaniu gruntów w brzmieniu, ustalonem ustawą z dnia 18 grudnia 1925 r. (Dz. U. R. P. z roku 1926 № 39, poz. 244).

Dz.U. z 1929 nr 55 poz. 443
Art. 55.
Wykonanie niniejszej ustawy powierza się Ministrowi Reform Rolnych i Ministrowi Sprawiedliwości.
Art. 56.
Ustawa niniejsza zyskuje moc obowiązującą od dnia ogłoszenia na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej z wyjątkiem województwa śląskiego.

Bardzo dziękuje za odpowiedz Panu Michałowi Kitali i moje dodatkowe pytanie, czy dzisiaj tablica miejscowości może być dokumentem z którego można wywodzić prawo własności do nieruchomości przed Sądem.

Na to pytanie trudno w sposób prosty i zrozumiały można odpowiedzieć. Ale generalnie rzecz ujmując, nie można tego zrobić .

Tabele likwidacyjne , to historia Królestwa Polskiego po 1864 roku . Poprawkę trzeba wziąć na to , że między dniem dzisiejszym a tamtymi czasami wiele się zmieniło , a zwłaszcza prawodawstwo . Prawodawstwo jest tutaj najważniejszym słowem kluczem. Sam nie wiem od czego tutaj zacząć , prawnikiem w końcu nie jestem , ale z historycznego punktu widzenia przy rozpatrywaniu takiej sprawy trzeba wsiąść kilka uwarunkowań na zaistniałe obiektywnie fakty historyczne ( czyli prościej ujmując jakie czynniki w tej kwestii pojawiły się w badanym okresie - II RP --> PRL--> III RP )
Po odzyskaniu niepodległości , ważką sprawą stała się reforma stosunków agrarnych , i dostosowanie prawodawstwa związanego z prawem gruntowym zaborców , i uzdrowienie stosunków agrarnych . Stąd w Drugiej RP mamy uchwałę Sejmu z 10 VII 1919 roku o zasadach reformy rolnej parcelacja wg parytetów położenia 60/180/400 ha , którą jednak nie weszła w życie . Kolejna Ustawa o wykonaniu ref. rolnej 15 lipca 1920 ( wydana dla potrzeby chwili dla zachęcenia do udziału w wojnie przeciwko bolszewikom, została zanegowana prawnie przez art. 99 Konstytucji Marcowej z 1921 . Kolejna ustawa o reformie rolnej z 28 grudnia 1925 , efekt paktu lanckorońskiego nie została w pełni zrealizowana , przez co , większość pracujących chłopów nie posiadała na własność wystarczającego areału ziemi uprawnej.

Teraz będzie najważniejszy moment. A mianowicie w okresie tzw. Polski lubelskiej i wczesnego PRL, należy zwrócić uwagę , że sytuacja posiadania ziemi bardzo się skomplikowała , na mocy dekretu PKWN z 6 września 1944 wprowadzona reforma rolna , i parcelacja gruntów , niezgodna z prawem II RP , nacjonalizacji i reformie rolnej poddano ziemie i zakłady , które były wcześniej m.in. kolaborantów , Niemców z III Rzeszy , obszarników ...
Więc z tego punktu widzenia, uzyskanie konfirmacji ( potwierdzenia) prawa do własności ziemskiej , z okresu XIX i pocz. XX wieku jest niemożliwa !
Kolejnym czynnikiem , najważniejszym jest tzw. prawo zasiedzenia Skutek zasiedzenia w postaci uzyskania własności następuje przy tym z mocy prawa, wraz z upływem ustawowego terminu, niezależnie od jakichkolwiek czynności posiadacza. Jednakże posiadacz, który chce wykazać swe prawo i np. uzyskać jako nowy właściciel nieruchomości wpis do księgi wieczystej, zmuszony jest wystąpić o stwierdzenie nabycia własności poprzez zasiedzenia na drogę sądową.
( więcej pod nieruchomosci.wieszjak.pl/dom-dzialka/69...ec-nieruchomosc.html )

Tak więc podsumować można w dosyć nieoptymistyczny sposób, że wykazanie prawa do ziemi , wg. tabel likwidacyjnych jest niemożliwe do zrealizowania .
Ale , może lepiej jest się skonsultować z prawnikiem w tej kwestii
MK

Dzięki wielkie za wywód. Ale czy dzisiejsza księga wieczysta nie jest wnuczką "tabeli", która dokładnie opisywała przedmiot i podmiot prawa własności do nieruchomości. Może ktoś się "otarł" praktycznie z problemem tablic likwidacyjnych i podzieli się swoją wiedzą?