Witam!
Jędrzeju! Często, używa się pojęcia księgi metrykalne w stosunku do ksiąg ASC. Powinniśmy rozróżnić te księgi.
1. Księgi metrykalne - to księgi wyznaniowe (parafialne) prowadzone od połowy XVI w. (ja osobiście z najstarszymi spotkałem się coś z 1620 roku). Ograniczamy się do metrykalnych, pozostawiając księgi przyjmujących I Komunię Świętą, sakrament Bierzmowania, czy przystępujących do spowiedzi wielkanocnej.
Były do księgi chrztów, zaślubionych i najczęściej pogrzebanych. Rzadko spotykamy się z księgami zmarłych - najczęściej w akcie takiej księgi cztamy: "Dnia 20 Kwietnia pogrzebano ...". Były one prowadzone z reguły w języku łacińskim, chociaż zdarzają zapisy w języku polskim. Prowadzone były w 1 egzemplarzu. Dokąd były prowadzone? Chyba nikt nie da jednoznacznej opowiedzi. Ktoś powie, że do 1810 roku, inny, że do 1825 roku (bardzo często tak było - o czym przy ASC), kolejny zaś, że do czasu zamknięcia danej księgi, następny, że jeszcze dłużej. Ja osobiście miałem do czynienia z księgami metrykalnymi z lat 1870-tych.
2. Księgi ASC będące rejestracją cywilną wprowadzone zostały Kodeksem Napoleona w Księstwie Warszawskim w 1808 roku. Na naszym terenie (Sławków) było to trochę póżniej - po wejściu tych terenów do KW, czyli dla Sławkowa będzie to w trakcie 1809 rok.
a) Okres 1808(10)-25. Rejestracja strikte cywilna, prowadzona przez gminy. W naszym przypadku gminą była parafia, która prowadziła oddzielne księgi urodzenia, małżeństw i zejścia dla wszystkich mieszkańców (bez względu na wyznanie). W aktach urodzenia nie ma nic o chrzcie, przy małżeństwie powoływanie się na Kodeks Napoleona i bodajże art. 6 o małżenstwie.
b) Okres od 1826 roku, prowadzone dalej w opraciu o kodeks cywilny, ale zmodyfikowny przez Rosjan. Są to księgi cywilno-wyznaniowe, prowadzone przez urzedników stanu cywilnego (najczęściej proboszcz) osobno dla każdego wyznania, w jednej księdze U, M i Z dla danego roku.
Przy księgach ASC mówimy o pierwopisach (unikatach) i wtórowpisach (duplikaty), czyli o 2 egzemplarzach tych samych ksiąg. Wtóropisy po skończeniu roku przekazywane były do odpowiedniego Sądu Pokoju (obecnie są one w AP), zaś unikaty pozostawały na parafiach (obecnie mogą być w AD). Do 1825 roku, o ile duplikaty zawierały w danej księdze powiedzmy urodzenia z jednego roku, to przy unikatach w jednej księdze mogą być urodzenia z kilku kolejnych lat (z osobnym indeksem po każdym roku). Stan ten trwał praktycznie do ... 1946 roku. W międzyczasie w 1868 roku pojawia się język rosyjski, od 01.05.1915 roku księgi "galicyjskie" (tabele robione ręcznie i wypełniane łaciną), w latach 1916-18 księgi austriackie wypełniane po polsku i po I wojnie akta opisowe w języku polskim. Okres I wojny światowej - sprawa oczywista - tereny te przeszły do tzw Gubernatorstwa Lubelskiego (zabór austriacki).
3. Sławków wychodzi z tego, że:
- unikaty ASC z lat 1826-69 (ogólnie) mamy w AD w Będzinie,
- duplikaty ASC z lat 1809-1914 mamy w AP Katowice (zdygitalizowane ostatnio cyfrowo) + u Mormonów (
www.familysearch.org/search/catalog/3010...%20History%20Library
), ale niedostępne on-line z powodu " Mikrofilm mógł zostać zeskanowany, ale z powodu kwestii umownych, ochrony danych lub innych ograniczeń nie można udostępnić jego zawartości. FamilySearch dokłada wszelkich starań, aby zapewnić dostęp zgodny z decyzją właścicieli zapisów i obowiązującym prawem.". Czyli jak nie wiemy o co chodzi, to chodzi o ... .
- parafia - zapewne będą unikaty ASC po 1869 roku oraz z lat 1809-25 oraz księgi metrykalne od 1720 do ???
- w 2015 roku parafie miały obowiązek przywieźć wszystkie dostępne księgi do archiwum w Będzinie. Po jakimś czasie księgi te zostały zwrócone na parafie. Czy były one skanowane, dygitalizowane - nie mam takich informacji.
Pozdrawiam!
Tadek