Poszukuję ksiąg metrykalnych Parafii Łęka (Dąbrowa G.) oraz Giebło

Archiwum parafii Slawkow... czytalam, ze ksiadz przetrzymuje akta w szafie .

Łęka była w parafii Sławków. Na stronie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego pod hasłem księgi metrykalne jest informacja,że pracę nad tą parafią koordynuje Pani Jolanta Palucha-Sikora. Niestety Pani odsyła do Pana który coś tam indeksuje..Ja zaczęłam indeksować z akt przekazanych przez Panią Jolantę która równocześnie stwierdziła,że nie jest t.o
do publikacji. Mam rok 1820 i Małżeństwa z 1873 r. Akta są w AP Katowice i stamtąd dostałam akty .Moje nazwiska z tej parafii
to ( Skupień) Skupiński,Łabęcki i Elżanowski. Anna

Już część Sławkowa jest w Genetece..
Anna

Pani Anno,

Przede wszytkim pragnę Pani bardzo podziękować za wielką i pożyteczną pracę nad indeksacją Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie. Wielu moich przodków wywodzi się ze wsi Okradzionów przynależącej przez wiele wieków do tamtejszej parafii i korzystam z Pani dzieła.

Dzięki przygotowanej przez Panią aktualizacji indeksów UMZ 1853-1857 w genetece z 9 lutego 2021 r. udało mi się "odnaleźć" poszukiwane przeze mnie zdarzenie metrykalne: urodzenie mojego prapradziadka Marcina Lekkiego (w Pani zapisie jest to "Leki" przez jedno "k"). Według odnalezionego indeksu Marcin Leki, syn Kaspera Lekiego i Elżbiety Sztuki, urodził się dnia 29 października 1853 r. w Okradzionowie (akt Nr 151/1853).

Już następnego dnia złożyłem w Archiwum Państwowym w Katowicach zamówienie na usługę reprograficzną polegającą na zeskanowaniu wskazanego aktu, który powinien znajdować się w zespole pn. "Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Sławków" (urodzenia 1826-1912), sygn. 12/1118/0.

Dzisiaj otrzymałem odpowiedź na moje zamówienie, w którym Zastępca Dyrektora AP w Katowicach poinformował mnie, że "[...] w pomocach ewidencyjno-informacyjnych do zespołu nr 12/1118 Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Sławków nie odnaleziono aktu urodzenia Marcina Lekiego (Lekkiego)".

Przyznam, że jestem zaskoczony i zawiedziony otrzymaną informacją z AP w Katowicach. Moje hipotezy co do przyczyny zaistniałej sytuacji są następujące:

1. w indeksach przygotowanych przez Panią jest błąd i w ksiedze urodzeń z 1853 r. nie ma aktu urodzenia Marcina Lekiego;
2. Archiwum Państwowe w Katowicach udzieliło nierzetelnej i wprowadzającej w błąd informacji (np. wskutek niechlujstwa archiwisty prowadzęgo sprawę mojego zamówienia);
3. zespół nr 12/1118/0 Akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Sławków przechowywany przez Archiwum Państwowe w Katowicach różni się od materiału źródłowego, w oparciu o który przygotowywała Pani indeksy.

Hipotezę pierwszą odrzucam, ponieważ trudno mi uwierzyć w Pani błąd polegający na tak daleko posuniętej zbieżności z danymi mojego przodka (zgadza się Okradzionów jako miejsce urodzenia oraz wytypowany przeze mnie wcześniej przybliżony rok urodzenia, imię i nazwisko matki, imię ojca, a także oczywiście imię i nazwisko samego poszukiwanego krewnego). Odrzucam na razie również hipotezę drugą, bo dotychczas moje zamówienia na usługi reprograficzne były przez AP w Katowicach realizowane rzetelnie i nie mam podstaw do zarzucania nierzetelności.

Hipoteza trzecia bierze się natomiast z treści komunikatu z 2017 r. udostępnionego na stronie internetowej Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego , w którym poinformowano, że MTG dysponuje fotokopiami ksiąg metrykalnych z lat 1720-1914 wykonanymi w Parafii w Sławkowie w latach 2014-2015. Według MTG "zasób jest unikalny, niedostępny w archiwach państwowych i kościelnych, w związku z tym nie doczekał się dotąd opracowania i publikacji w sieci".

Będę wdzięczny za Pani podpowiedź jaka może być przyczyna opisanej sytuacji.

Z wyrazami szacunku,
Jędrzej

Witam!
Jędrzeju! Wydaje mi się, że postawiłeś słuszną hipotezę. Możliwe, że w aktach metrykalnych (o czy wspomina komunikat MTG) chrztów będzie ten akt, natomiast nie będzie go w ASC urodzeń w AP Katowice. Zdarzają się też rozbieżności miedzy pierwo- a wtóropisamy ksiąg ASC. Niektóre parafie prowadziły typowe księgi metrykalne (łacińskie) nawet do lat 1870-tych, inne prowadziły również swoje "prywatne" polskojęzyczne odpowiedniki - obrócz obowiązkowych ksiąg aktów stanu cywilnego. Nie wiem na czym miała polegać unikalność ksiąg z parafii ze Sławkowa.
Mam nadzieję, że Anna rozwieje te wątpliwości. Tylko, jeżeli spojrzymy 2 wpisy powyżej - to Anna powołuje się na AP Katowice.
Proponuję Ci przedzwonić do AD w Będzinie i zorientować się co oni tam mają ze Sławkowa.
Pozdrawiam!
Tadek

Tadek Kowalski napisał: Jędrzeju! Wydaje mi się, że postawiłeś słuszną hipotezę. Możliwe, że w aktach metrykalnych (o czy wspomina komunikat MTG) chrztów będzie ten akt, natomiast nie będzie go w ASC urodzeń w AP Katowice. [...]

Panie Tadeuszu,

Dziękuję Panu za podzielenie się wiedzą.

Przyznam szczerze, że jako genealog-amator do tej pory utożsamiałem ze sobą dawne akty stanu cywilnego oraz dawne wyznaniowe księgi metrykalne. Zakładałem, że mówiąc o dawnych kościelnych księgach metrykalnych oraz dawnych aktach stanu cywilnego mamy co do zasady na myśli to samo (inaczej, niż współcześnie, gdy rozdział Kościoła oraz Państwa jest wyraźny w zakresie rejestracji stanu cywilnego). Myślałem, że wyznaniowe księgi metrykalne - poza ich funkcją religijną - były zarazem odpowiednikiem współczesnych ksiąg stanu cywilnego, służąc do rejestracji podstawowych zdarzeń wpływających na stan cywilny człowieka: urodzeń, małżeństw i zgonów.

Tadek Kowalski napisał: Zdarzają się też rozbieżności miedzy pierwo- a wtóropisamy ksiąg ASC. Niektóre parafie prowadziły typowe księgi metrykalne (łacińskie) nawet do lat 1870-tych, inne prowadziły również swoje "prywatne" polskojęzyczne odpowiedniki - obrócz obowiązkowych ksiąg aktów stanu cywilnego.

Nie wiem czy prawidłowo interpretuję Pana wypowiedź, więc dopytam: czy dawne wyznaniowe księgi metrykalne mają status pierwopisu wobec dawnych ksiąg ASC, które są wtóropisami? Można w tym przypadku mówić o takiej regule czy należy to oceniać ad casum, w zależności od badanego obszaru genealogicznego? 

Tadek Kowalski napisał: Nie wiem na czym miała polegać unikalność ksiąg z parafii ze Sławkowa.
Proponuję Ci przedzwonić do AD w Będzinie i zorientować się co oni tam mają ze Sławkowa.
Pozdrawiam!
Tadek

Telefonowałem wczoraj do Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie i otrzymałem ustną informację, że w posiadanych przez nich zasobach są księgi z Parafii Podwyższenia Krzyża Świętego w Sławkowie tylko dla następujących przedziałów lat:

• od 1826 do 1868 r. - księga urodzeń/chrztów;
• od 1826 do 1862 r. - księga małżeństw;
• od 1826 do 1869 r. - księga zgonów.

Wyżej wymieniony zasób dopiero w ciągu ostatnich kilku lat przeniesiono do Archiwum Diecezji Sosnowieckiej w Będzinie z Archiwum Diecezjalnego w Kielcach (w związku z powołaniem tego pierwszego w 2015 r.), natomiast pozostałe księgi ze Sławkowa nadal nie zostały przekazane do Archwium (stan na 25 lutego 2021 r.). Pozostają one wciąż w posiadaniu Parafii w Sławkowie pomimo tego, że zarządzenie Biskupa Sosnowieckiego w sprawie gromadzenia zbiorów Archiwum Diecezji Sosnowieckiej z 2 października 2015 r. nakazuje parafiom przekazywać w obowiązkowy depozyt do Archiwum księgi i starsze archiwalia, których nie używa się podczas bieżącego działania kancelarii parafialnej, znajdujące się w posiadaniu parafii a wytworzone przed 1939 r., tj. księgi metrykalne (ochrzczonych, małżeństw, zmarłych, pierwszej komunii i bierzmowanych) oraz wszelkiego rodzaju dokumenty i druki.

W komunikacie Małopolskiego Towarzystwa Genealogicznego z maja 2017 r.  (powtórzonym na forach genalogicznych przez członków MTG - Panią Jolantę Pałuchę-Sikorę oraz Pana Macieja Romiszewskiego ) wskazano: "Dysponujemy fotokopiami ksiąg metrykalnych z lat 1720 - 1914 (wykonanymi w parafii w 2014/2015 r. w ramach zajęć Akademii Genealoga MTG)". Zasób, tak jak napisano w przywołanym komunikacie, jest niestety [...] niedostępny w archiwach państwowych i kościelnych [...].

Myślę, że jest to zła wiadomość dla osób zainteresowanch prowadzeniem badań genealogicznych dotyczących krewnych przynależących do Parafii w Słakowie, ponieważ parafia oczywiście nie jest merytorycznie, technologicznie, infrastrukturalnie i proceduralnie przygotowana do udostępniania posiadanych przez siebie archiwaliów. Dodatkowym problemem pozostaje zapewnienie należytych warunków przechowywania bezcennych starych ksiąg, ich ochrona przed uszkodzeniem, zniszczeniem bądź utratą oraz zapewnienie koniecznej konserwacji tych materiałów (art. 12 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach nakłada takie obowiązki również na kościoły i związki wyznaniowe).

Zastanawiam się również nad przyczyną tego, że fotokopie ksiąg metrykalnych z lat 1720-1914 Parafii w Sławkowie wykonane przez Małopolskie Towarzystwo Genealogiczne nie są przeznaczone do publikacji (tak przynajmniej wynika to z informacji, którą otrzymała Pani Anna Chmielowska od Pani Jolanty Pałuchy-Sikory). Czy jest to niechęć samego MTG do podzielenia się swoją pracą, czy jednak brak zgody odpowiednich władz kościelnych (proboszcza, dyrektora Archiwum Diecezji Sosnowieckiej lub biskupa diecezjalnego?). Przecież księgi z tych lat mają walor wyłącznie historyczny i ich udostępnieniu nie powinny stać na przeszkodzie względy prawne. Jest to wspólne dobro kultury i część narodowego dziedzictwa, więc myślę, że wszystkim powinno zależeć na jak najlepszej dostępności tego rodzaju archiwaliów

Złożyłem zamówienie do Archiwum Diecezji Sosnowieckiej na wykonanie fotokopii aktu urodzenia/chrztu mojego prapradziadka Marcina Lekkiego, który według indeksu opracowanego przez Panią Annę Chmielowską, urodził się 29 paździenika 1853 r. w Okradzionowie. Wkrótce powinno wyjaśnić się, czy poszukiwany przeze mnie artefakt genealogiczny znajduje się w zasobach posiadanych przez to Archiwum.

Z wyrazami szacunku,
Jędrzej