Manufaktury włókiennicze (m.in. Huta Stara)

Witam,
w roczniku "Ziemia Częstochowska" Tom XXXII (Cz-wa 2005) na str. 79 znalazłam dość ciekawy artykuł o manufakturach włókienniczych w Częstochowie i okolicach od końca XIX wieku do roku 1945 autorstwa p. Franciszka Sobalskiego.
Szczególnie dużo informacji o Hucie Starej zawiera reprodukowany w w/w pracy akt notarialny z 1842 roku dotyczący kupna-sprzedaży składu przędzy bawełnianej między kupcami :Herszlikiem Górskim i Izaakiem Winer (sprzedającymi) a Mendlem Wolrauch (kupującym).Kupcy ci byli nakładcami dla tkaczy z Huty.
W akcie tym wymienieni są z imienia i nazwiska tkacze (z podaniem ilości i wartości sztuk bawełny pobranej przez nich ze składu):
Józef Fremel, wdowa Fremel, Grzegorz Ujma, Leopold Berger, Franc(iszek) Lang, Karol Berger, Józef Hezler, Jan Hundel, Jan Mohler,Jan Cymer, Jan Picz, Johan Rochter, Franz Roth, Anton Roth, Józef Salomon, Rochus Kasfiad, Franz Sukele, Józef Szuy, Jan Hertel, Józef Grezel, Franz Grezel, Jakób Kowasz, Leopold Nagel, Karol Krauze, Józef Szwarc, Peter Wiezrer, Józef Dynter, Franz Symon, Grzegorz Szultz, Amont Langer, Johan Picz, Franz Gallert.
Jednak szczególnie interesuje mnie inna informacja zawarta w pracy Pana Sobalskiego ,który pisze:
"I tak w roku 1826 przybył do Częstochowy , pochodzący z Moraw tkacz ("fabrykant bielizny stołowej") Franciszek Sasse, który otrzymał pożyczkę(...)"na pomnożenie fabryki" (...)
Czy nie jest ów Sasee Franciszkiem Gasse (?),który zawarł związek małżeński z Magdaleną Lang (siostrą Franciszka Langa z Huty Starej)? Mnie też trudno było z akt odczytać to nazwisko). Interes owemu Sasse nie powiódł się i wyemigrował do Żyrardowa. Córka Franza Gasse - Teresa wyszła za mąż za mojego prapradziadka z rodziny tkaczy z Piotrkowa (a może już wtedy mieszkali w Żyrardowie?)
Czy moje rozumowanie ma sens jakikolwiek? Bo poza aktem ślubu i aktem urodzin Teresy o tymże Franciszku Gasse (a może Sasse)nie ma już żadnej wzmianki w księgach parafialnych, poza potomkami Teresy i mojego prapra Antoniego Szymańskiego (ur.w Piotrkowie).
A cytowany artykuł serdecznie polecam i zachęcam do lektury "Ziemi Częstochowskiej"
Halina

Kiedyś zwróciłem na to uwagę. Wg mnie może to być Gasse, dlatego należy ze szczególną uwagą przyjrzeć się aktom z Żyrardowa. Wymienieni powyżej tkacze też są wymienieni z błędami (w odczycie lub zapisie), np. Karfiat a nie Kasfiad, Ruth a nie Roth. Więc i może Gasse zamiast Sasse, tym bardziej, że G pisane w jeden ze sposobów rzeczywiście może przypominać S.
pozdrawiam
Piotr

Panie Piotrze,
cieszę się z ,że myślimy podobnie.Podałam nazwiska w takiej wersji, jaka była wymieniona w cytowanym artykule. Jeśli tam były one" przekręcone", może to świadczyć albo o złym odczytaniu ich przez autora lub niedokładnym ich zapisie w źródłach.
Muszę jeszcze poszperać w częstochowskich aktach odnośnie Franza Gasse, bo jak mnie pamięć nie myli, to już gdzieś spotkałam informację,że ów Sasse(Gasse) kupił dom w Alejach na tę swoją inwestycję.
Pozdrawiam - Halina

W roczniku"Ziemia Częstochowska" tom VII z 1967 r. pan Franciszek Sobalski zamieścił artykuł "Z badań nad dziejami rzemiosła w Częstochowie".
Sporo tu informacji o różnych cechach rzemieślniczych, ale oddzielna część tej pracy poświęcona jest tkaczom.
Wymienia tu też autor owego Franciszka Sasse (Gasse)- nie będę więc przytaczać tekstu,który był cytowany przeze mnie we wcześniejszym poście. Ale odkryłam nową informację zamieszczoną przez autora w odsyłaczu do tekstu. Cytuję:
"W lutym 1825 roku Franciszek Sasse mieszkał w Hucie Starej.Pochodził on z Czech,żona jego urodziła się we wsi Janów ,pow.Ołomuniec(Morawy).Do Huty Starej przybył przed rokiem 1825.Następnie przeprowadził się do Częstochowy.Stąd około roku 1838 wyjechał do Żyrardowa,gdzie zmarł dnia 7.v.1845 roku w wieku 74 lat. Archiwum Ksiąg Publicznych Sądu Powiatowego w Częstochowie,rep.hip.Nr 107(repozyt).Miasto Częstochowa Dom murowany pod Nrem 116."
I teraz jestem w "kropce", bo z daty śmierci wynika,że tenże Franciszek urodził się około 1771 roku. "Mój"Franciszek Gasse urodził się około 1809(jego ojciec miał na imię podobno Ignacy), a jego żona Magdalena Lang urodziła się w Altstadt.Więc już teraz nie jestem niczego pewna, dopóki nie sprawdzę wszystkiego w dokumentach.Z drugiej strony wyjazd Franciszka Sasse (Gasse) do Żyrardowa by wyjaśniał, dlaczego córka Magdaleny i Franciszka Gasse - Teresa, wyszła za mąż za Antoniego Szymańskiego z Piotrkowa pochodzącego z rodziny tkaczy.Być może poznali się w Żyrardowie,a ślub brali w Hucie Starej i tu już zostali(zmarli w Częstochowie).
Liczę na wsparcie Pana Piotra w tym dylemacie
Halina

Niestety Pani Halino. Będziemy dreptać w miejscu dopóki nie znajdą się kolejne dokumenty. Informacja o Franzu Gasse pochodzi z aktu jego ślubu i pomimo, że nie jest podparta metryką, jest najbardziej wiarygodna. Nie jestem w stanie namierzyć owego "Sztableichen" [?], skąd pochodził Franz, a to wyjaśniałoby wiele. Nie jest wykluczone, że był w Hucie ktoś o podobnym nazwisku. Może ów Sasse, który jednak Gassem/Kassem nie był? Trudno orzec. Pewne jest, że Langowie pochodzili ze Starego Miasta (jedna linia - nasza) i inni z Gruny (pokrewieństwo nie do udowodnienia na dzień dzisiejszy). Pewne jest również, że Gasse ożenił się z Lanżanką, więc panną nie z Janowitz ani Johnsdorf ale z Altstadt. Tu jest mowa na pewno o dwóch różnych osobach. Biorąc pod uwagę zapis z artykułu

pozdrawiam
Piotr

Dziękuję Panie Piotrze,
pewnie ów Sasse - to nie Gasse, choć miał jakieś kontakty z Hutą Starą.Po Nowym Roku dopiero będę mieć czas na szperanie w archiwach, mam nadzieję,że do czegoś sensownego się "dokopię".
Serdeczności
Halina