Ziemiaństwo z okolic Częstochowy 1793 – 1945

Może komuś się przyda.

Józefa z Bartelaków Zapalina [Zapała] ur. 4 maja 1816 w Lubojnie, córka Jana i Gertrudy  - służyła u szlachcica Napoleona Spinka i jego żony Michaliny z Gruździów w Kamienicy Polskiej. Miała syna Jana Władysława ur. w  1863 r. 
[Księga ludności Kamienicy Polskiej, dom nr 94]

Napoleon Spinek, ur.. w 1812. 

Możliwe pokrewieństwo ze Wspinkami herbu Prus I. Szukamy koligacji . 

Piotr Wspinek pochodził z Będkowa, miejscowości położonej w ziemi łęczyckiej, powiecie brzezińskim. Jako pierwszy spośród przedstawicieli
swojej rodziny sięgnął po urzędy ziemskie, zostając miecznikiem
łęczyckim (1507–1508), chorążym większym łęczyckim (1508–1512),
skończywszy na urzędzie kasztelana brzezińskiego (1512–1521). Ten
ostatni gwarantował mu już miejsce w senacie. W historiografii datowano
jego śmierć na 1527 r., ostatnio jednak przesunięto tę datę na 1524 r. W
świetle najnowszych badań należy dokonać jeszcze jednej korekty, gdyż w
1523 r. został odnotowany w źródłach jako nieżyjący, co w konsekwencji
stało się podstawą do wnikliwej analizy materiału źródłowego, która
skutkowała przesunięciem daty zgonu Wspinka.

Pot także: Jan Władysław Spinek

www.ipsb.nina.gov.pl/a/biografia/jan-wladyslaw-spinek-h-prus

Dobra ziemskie Lubojenka AB
Dobra ziemskie Lubojenka litera B do której z dóbr Lubojna przyłączono w 1862 r. dobra Lubojenka litera A.
Na mocy ukazu z 19.02/2.03.1864 r. na własność włościan wsi Lubojenka przeszło 195 mórg i 81 prętów.
W 1894 r. dobra miały powierzchnię 755 mórg i 136 prętów.
Stanisław Topolski nabył dobra z mocy testamentu Józefa Topolskiego sporządzonego 1.03.1814 r., co zatwierdzono 23.03.1821 r. Szacunek dóbr określono na 50.000 zł.
Tomasz Topolski i Joanna z Topolskich Ossowska odziedziczyły te dobra z mocy testamentu Stanisława Topolskiego z dnia 6.02.1833 r., co zatwierdzono 15/27.10.1837 r.
Leopold Wyrzykowski nabył dobra od Tomasz Topolskiego i Joanny z Topolskich Ossowskiej 1/13.12.1837 r. za 30.000 zł.
Z powodu zalegania z ratami dla Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, dobra zostały wystawione na licytację na której 9/21.11.1848 r. nabyła je Felicyanna z Ossowskich Wyrzykowska za 2821 rubli.
Następnie w drodze nowej sprzedaży przeciwko Wyrzykowskiej 6/18.08.1849 r. dobra nabył Tomasz Dymaczewski za 3900 rubli.
Napoleon Spinek nabył dobra od Tomasza Dymaczewskiego 10/22.09.1849 r. za 3150 rubli.
Józef Garszyński nabył dobra od Napoleona Spinka 31.12.1852/12.01.1853 r. za 36.100 zł, tj. 3415 rubli.
Erhardyna z Garszyńskich Kanigowska, wdowa, otrzymała dobra z mocy testamentu jej ojca Józefa Garszyńskiego sporządzonego 9.01.1854 r., co zatwierdzono 10/22.11.1861 r.
Ludmiła z Kanigowskich, żona Władysława Skotnickiego, otrzymała dobra jako udział z majątku swej matki Erhardyny z Garszyńskich Kanigowskiej na skutek aktu z 28.05/9.06.1871 r. w szacunku 30.000 rubli.
Stanisław Nassalski i Karol Gąsowski nabyli dobra od Ludmiły z Kanigowskich Skotnickiej w zamian za nieruchomość w Warszawie o numerze 1190 w szacunku 33.367 rubli dnia 9/21.04.1876 r.
Gustaw Emanuel Staweno syn Henryka nabył dobra od Stanisława Nassalskiego i Karola Gąsowskiego w zamian za nieruchomość w Warszawie o numerze 861 w szacunku 39.000 rubli dnia 19/31.01.1878 r.
Chaskiel Warsz syn Zelika i Szaja Sana Wejntal syn Borucha nabyli dobra od Gustawa Emanuela Staweno 23.07/4.08.1880 r. za 51.500 rubli.
Moszek Joel Lichtenberg nabył połowę dóbr od Chaskiela Warsza 28.09/10.10.1880 r. za 15.000 rubli.
Majer Kabacznik syn Moszka i Rachela Ruchla Mirtenbaum z domu Gricchendler żona Naftalego Mirtenbauma syna Chama nabyli dobra na licytacji publicznej na żądanie Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego 5/17.05.1892 r. za 9801 rubli.
Majer Kabacznik sprzedał należącą do siebie część dóbr Mikołajowi Sztark synowi Frydrycha 15/27.03.1893 r. za 11.700 rubli.
Rachela Ruchla córka Henocha Mirtenbaum z domu Gricchendler żona Naftalego Mirtenbauma syna Chama nabyła część dóbr od Mikołaja Sztark 27.10/8.11.1893 r. za 11.700 rubli.
Adolf Sakowicz syn Antoniego nabył dobra od Racheli Ruchli Mirtenbaum 31.05/12.06.1899 r. za 26.000 rubli.
1.Teresa Jadwiga z Sakowiczów Jachymiak, córka Adolfa, żona Ludwika Jachymiaka, 2.Leon Sakowicz syn Adolfa, 3.Franciszek Sakowicz syn Adolfa, odziedziczyli dobra na mocy protokołu regulacji spadku z dnia 4.11.1925 r.
Skarb Państwa przejął dobra dnia 17.02.1945 r. z mocy dekretu PKWN z 6.09.1944 r. Powierzchnia dóbr 369.3000 ha. Pomiędzy 98 osób rozparcelowano 345.7000 ha.Ziemię otrzymali: 1.Gajewski Ignacy 4 ha, 2.Frazel Jan 4.100 ha, 3.Koziński Ignacy 4.040 ha, 4.Makowski Adam 4.0720 ha, 5.Wojtasik Józef 4.0570 ha, 6.Wojtasik Władysław 2.0300 ha, 7.Wochal Józef 4 ha, 8.Zroślak Józef 5.0420 ha, 9.Małasiewicz Stefan 3.0560 ha, 10.Pędzik Marcin 4 ha, 11.Wypych Antoni 4.0520 ha, 12.Komuś Władysław 3.600 ha, 13.Wypych Helena 3.0540 ha, 14.Modłasiak Jan 2.4640 ha ,15.Jeż Leon 2.0480 ha, 16.Lizoń Władysław 3.5800 ha, 17.Lizoń Franciszek 2.6100 ha, 18.Nabiałczyk Stanisław 1.4400 ha, 19.Augustyniak Piotr 1.8980 ha, 20.Jeziak Jan 1 ha, 21.Bartelak Piotr 2.9700 ha, 22.Nabiałczyk Władysław 2.6620 ha, 23.Praszczyk Stanisław 2.7160 ha, 24.Stanek Władysław 1.5300 ha, 25.Stanek Piotr 3.0720 ha, 26.Ujma Roman 2.0520 ha, 27.Stafir Józef 1 ha, 28.Praszczyk Józef 2.1360 ha, 29.Hojnacki Jan 1.0260 ha, 30.Bogatko Wawrzyniec 1.6700 ha, 31.Kuroń Piotr 2.6900 ha, 32.Kuroń Genowefa 2.0480 ha, 33.Augustyniak Stanisław 3.4260 ha, 34.Augustyniak Stefan 3.3100 ha, 35.Bartelak Stanisław 1.3240 ha, 36.Nabiałczyk Kazimierz 3.4800 ha, 37.Kuroń Władysław 2.0200 ha, 38.Lisowski Bolesław 2 ha, 39.Sobański Józef 1 ha, 40.Stępel Stanisław 3.8040 ha, 41.Stępel Stefan 2.4740 ha, 42.Praszczyk Jan 2.3900 ha, 43.Stanek Stefan 1.6660 ha, 44.Kuroń Ludwik 1 ha, 45.Suchański Aleksander brak danych, 46.Rygał Andrzej 1 ha, 47.Stanek Zofia 2.62 ha, 48.Augustyniak Stefan 2 ha, 49.Augustyniak Bolesław 2.174 ha, 50.Stanek Wawrzyniec 1 ha, 51.Modłasiak Stanisław 1.75 ha, 52.Stanek Stanisław 2.714 ha, 53.Stanek Franciszek 3.569 ha, 54.Jeziak Władysław 3.024 ha, 55.Jędrecki Jan 2.42 ha, 56.Kucharczyk Jan 1.0241 ha, 57.Flis Władysław 2 ha, 58.Augustyniak Józef 1.93 ha, 59.Jeziak Andrzej 2.6 ha, 60.Bartelak Władysław brak danych, 61.Wojtasik Jan brak danych, 62.Kuroń Wacław 0.72 ha, 63.Lisowski Franciszek 1.3 ha, 64.Kuroń Jan 1.01 ha, 65.Augustyniak Kazimierz 1.36 ha, 66.Przepiórka Franciszek 1.91 ha, 67.Przepiórka Władysław 0.76 ha, 68.Augustyniak Władysław 0.74 ha, 69.Jeziak Piotr 1.31 ha, 70.Praszczyk Władysław 0.58 ha, 71.Szpringiel Bolesław 1.85 ha, 72.Augustyniak Jan 3.26 ha, 73.Modłasiak Aleksander 0.85 ha, 74.Przepiórka Stanisław 2.12 ha, 75.Pomada Jan 0.45 ha, 76.Wojtasik Stefan 0.9 ha, 77.Pomada Andrzej brak danych, 78.Borowiecki Stanisław 1.57 ha, 79.Kubica Teodor 0.8 ha, 80.Kozioł Wincenty 1.22 ha, 81.Kopczyński Marian 2.91 ha, 82.Mikuta Walenty 0.67 ha, 83.Mikuta Stanisław 1.05 ha, 84.Mikuta Tomasz 0.88 ha, 85.Mikuta Czesław 1.71 ha, 86.Nabiałczyk Szczepan 2.09 ha, 87.Nazan Piotr 0.73 ha, 88.Praszczyk Jan 2.03 ha, 89.Glanca Teodozja 1.22 ha, 90.Pindyk Antoni 0.67 ha, 91.Piekacz Józef brak danych, 92.Siwek Józef brak danych, 93.Wawrzak Stefan 0.5 ha, 94.Ratoń Józef 2.08 ha, 95.Biś Józef 4.78 ha, 96.Kubica Jan 1.33 ha, 97.Sapała Stanisław 0.71 ha, 98.Srokosz Stanisław 0.64 ha.
Z ksiąg metrykalnych parafii Borowno:
23.04.1815 r. zmarł w Radostkowie Józef Topolski l.75 dziedzic wsi Radostków i Lubojenka. Pogrzebany na cmentarzu parafialnym. (akt z łacińskich ksiąg metrykalnych)
23.04.1815 r. zmarł Józef Topolski l.75 starosta mechnicki, dziedzic wsi Radostkowa i Lubojenki, mąż Wiktorii z Gogolewskich. Świadkowie: Tomasz Topolski l.31 posesor wsi Lubojenki i Stanisław Topolski l.26 przy ojcu mieszkający w wsi Radostkowie. (32/1815)
7.04.1818 r. zmarł w Lubojence Anzelm Gogolewski l.28 dziedzic wsi Wielgomłyny, syn Felicjana i Marianny z Michowskich. Świadkowie: Marceli Gogolewski dziedzic wsi Kłomnice l.35 i Wiktor Gogolewski l.35 dziedzic wsi Chorzenic. (24/1818)
26.01.1879 r. urodził się w Lubojence Romuald Polikarp Staweno syn Gustawa Emanuela l.43 właściciela Lubojenki i Łucji Rozalii z Rzychowskich l.32. Rodzice chrzestni: Józef Rogowski i Waleria Szmit. (13/1879)
21.02.1880 r. urodziła się w Lubojence Józefa Eleonora Staweno córka Gustawa Emanuela l.45 ziemianina i Łucji Rozalii z Zychowiczów l.33. Rodzice chrzestni: Filip Szmit i Teodora z Wilkowskich Kinkieł. (46/1880) 
W aktach urodzenia Romualda i Józefy Staweno różnie zapisano nazwisko panieńskie ich matki.
6.11.1879 r. urodziła się w Lubojencja Elżbieta Jadwiga Szmit córka Filipa Stanisława l.37 właściciela Lubojenki i Walerii z Wachczyńskich l.32. Rodzice chrzestni: Karol Zarzycki wikariusz borowieński i Łucja Staweno . (70/1880) W tym przypadku zapewne spisujący akt popełnił błąd określając Filipa Szmita właścicielem dóbr Lubojenka, skoro w tym czasie był nim Gustaw Staweno.
28.06/11.07.1914 r. o godzinie 3 po północy zmarł w Lubojence Adolf Sakowicz właściciel majątku Lubojenka lat 76 mający, urodzony w [miejscowości] Pochost w guberni mińskiej w powiecie pińskim, syn zmarłych Antoniego i Józefy z Siemorzyckich małżonków Sakowiczów, mieszczan, zostawiwszy po sobie owdowiałą żonę Emilię Krystynę z Walutyczów. Świadkowie: Józef Szpręgiel lat 44 i Jan Stanek lat 50, rolnicy zamieszkali w Lubojence. (81/1914) 
8.11.1938 r. o godzinie 9 rano zmarła w Lubojence Emilia Sakowicz, rolniczka, wdowa, lat 85 mająca, urodzona w Czerlonie w powiecie grodzieńskim, córka Franciszka i Marii małżonków Walutycz. Świadkowie: Franciszek Przepiórka lat 30 i Stanisław Karoń lat 22, rolnicy z Lubojenki. (78/1938) 
3.07.1887 r. urodziła się w Massalanach w parafii Wielkie Ejsmonty Teresa Jadwiga Sakowicz, córka Adolfa i Emilii z Walutyczów chłopów. 
29.06/12.07.1913 r. Teresa Jadwiga Sakowicz lat 26 zamieszkała w dominium Lubojenka poślubiła Ludwika Jachymiaka lat 47, kawalera, syna Józefa i Marii z Chryców, zamieszkałego w Krakowie przy ulicy Pędzichów 26. Teresa Jadwiga Jachymiak z domu Sakowicz zmarła w 1948 r. Dzieci nie posiadała.
Leon Sakowicz zmarł 14.02.1950 r. Rodziny nie założył. To on głównie zajmował się zarządzaniem dóbr, ponieważ jego rodzeństwo nie mieszkało w Lubojence.
Franciszek Sakowicz żył w latach 1894 - 1946. Urodzony w Werejkach. Żoną jego była Irena Sakowicz z domu Kral 1905 - 1980. Posiadał z nią syna Zbigniewa Sakowicza ur. 10.04.1933 w Krakowie zm. 30.08.2005 w Częstochowie oraz córkę Krystynę 1924 - 1958, która dzieci nie posiadała. Zbigniew Sakowicz z żoną Barbarą z domu Sikora 1931 - 2008 posiadał jedynie córkę. Poznałem Zbigniewa Sakowicza w 2003 r., który był wicedyrektorem huty Częstochowa. Opowiadał mi że historią rodziny nigdy się nie interesował. Z opowiadań ojca pamiętał jedynie, że pieczętują się herbem Korwin. Dziadek Zbigniewa - Adolf Sakowicz był powstańcem styczniowym, za co skonfiskowano mu majątek, a jego zesłano na Syberię. Jaki to był majątek tego Zbigniew Sakowicz nie wiedział. Adolf Sakowicz na zesłaniu był około 20 lat po czym wrócił na zachodnią Białoruś, gdzie był administratorem bądź dzierżawcą różnych majątków. Chciał nabyć własne dobra, ale władze nie zgadzały się na to, bo byli zesłańcy nie mogli nabywać dóbr na terenie Cesarstwa za wyjątkiem Kongresówki. W końcu Adolfowi Sakowiczowi udało się nabyć majątek Lubojenka koło Częstochowy i tutaj przeniósł się wraz z rodziną. Nic poza tym Zbigniew Sakowicz więcej nie wiedział, ani o udziale Adolfa w powstaniu, ani o dalszych przodkach.Z dokumentów do których dotarłem Sakowiczowie określani są jako chłopi bądź mieszczanie. Sądzę, że jeśli nawet pochodzili ze szlachty i pieczętowali się herbem Korwin to nie byli w stanie tego udowodnić przed deputacją szlachecką w XIX w. przez co zdegradowano ich, a w aktach określano chłopami czy mieszczanami.
Na cmentarzu Kule znajdują się groby rodzinne Sakowiczów. Niestety nie ma nigdzie grobu Adolfa Sakowicza zm. 1914 r. i jego żony Emilii  domu Walutycz zmarłej w 1938 r. Z nekrologu Adolfa Sakowicza zamieszczonego w Gońcu Częstochowskim wynika, że pochowano go na cmentarzu parafialnym w Borownie. Jednakże na tym cmentarzu nie udało mi się odnaleźć jego grobu.
W Lubojence znajdują się jeszcze do dziś zabudowania folwarczne z zupełnie przebudowanym dworem, który zatracił jakiekolwiek cechy stylowe. Jest też zaniedbany park, rozpadające się ogrodzenie, spichlerz i sterty cegieł po bliżej nie określonych zniszczonych budynkach. Wszystko na zdjęciach poniżej. Fotografie pochodzą z 2007 r. 

Witam
Panie Krzysztofie bardzo dziękuje za przekazane informację dotyczące Lubojenki,
na priv przesłałam zdjęcia  dworu Lubojny 

pozdrawiam
Małgosia 

Folwark Florków
Folwark Florków należał do dóbr Lubojna i został z nich wydzielony przez ich właściciela Jana Kwiatkowskiego w 1878 r.
W 1878 r. powierzchnia folwarku wynosiła 199 mórg i 200 prętów. Pod zabudowaniami i ogrodami - 2 morgi, żyto 166 mórg, ziemi obsiewanej żytem co 3 i 6 lat - 8 mórg, łąki raz koszone 20 mórg, nieużytki - 4 morgi.
Jan Kwiatkowski syn Karola nabył folwark Florków włącznie z dobrami Lubojna na licytacji publicznej na żądanie Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego 5/17.03.1874 r. za 33.000 rubli.
Eliasz Förster syn Wolfa w 2/3 i Izrael Zandsztejn syn Józefa w 1/3 nabyli folwark Florków od Jana Kwiatkowskiego 6/18.08.1880 r. za 16.000 rubli.
Izrael Zandsztejn i Eliasz Förster sprzedali należące do siebie części 11/23.07.1881 r. Michałowi Staszewskiemu synowi Piotra.
Szymon Bem syn Jakuba nabył folwark Florków od Michała Staszewskiego 31.08/12.09.1882 r. za 8900 rubli.
Czesław Romuald Ruciński syn Leopolda nabył folwark Florków od Szymona Bema 16/28.11.1889 r. za 7600 rubli.
Icek Majer Sztam syn Dawida nabył folwark od Czesława Rucińskiego 15/27.07.1899 r. za 13.900 rubli.
Ksiądz Gustaw Bettycher nabył z tego folwarku 10 dziesięcin i 207 sążni kwadratowych tj. 19 mórg i 204 pręty od Icka Majera Sztama 7/20.06.1900 r. za 2200 rubli.
W 1902 r. Icek Majer Sztam pozostałą ziemię należącą do folwarku tj. 93 dziesięciny i 413 sążni kwadratowych rozparcelował pomiędzy włościan tworząc w ten sposób kolonię Florków Nr 1.
Antoni Buczkowski syn Józefa nabył część należącą do ks. Gustawa Bettychera na licytacji publicznej w Sądzie Okręgowym w Piotrkowie 20.03.1908 r. za 2264 rubli.
W dniu 27.09.1920 r. Antoni Buczkowski sprzedał folwark Florków o powierzchni 19 mórg i 204 prętów następującym osobom: 1. Roch Nowak z Florkowa 9 mórg za 15.000 marek, 2. Józef Marszałek z Florkowa 3 morgi za 7500 marek, 3. Franciszek Kluza z Florkowa 3 morgi za 7500 marek, 4. Michał i Konstancja z Taranków małżeństwo Melka z Dworszowic Kościelnych 2 morgi i 23 pręty oraz plac i ogród obejmujący 154 pręty z budynkami za 10.000 marek, 5. Jan Gawęda z Florkowa 5 mórg i 27 prętów za 12.500 marek.
Jan syn Teofila i Stanisława córka Jana małżeństwo Mstowscy nabyli 3 morgi od Franciszka Kluzy 10.10.1921 r. za 20.000 marek.
Jan syn Jakuba i Antonina z Mielczarków małżeństwo Gawęda nabyli 3 morgi od Józefa Marszałka 28.03.1924 r. za 300.000.000 marek.
Szczepan i Marianna z Sączków małżeństwo Mazur nabyli 3 morgi od Jana i Stanisławy Mstowskich 31.12.1925 r. za 4700 złotych.
Władysława z Mazurów Marszałek nabyła 2 morgi od Szczepana i Marianny Mazur 23.03.1929 r. za 1400 złotych.
Franciszek i Anna z Bożków małżeństwo Nowak nabyli 6 mórg od Rocha Nowaka 4.01.1933 r. za sumę 2000 złotych zapłaconą łącznie za grunt z kolonii Flroków Nr 1.
Niestety nie wiem, gdzie we Florkowie znajdowały się zabudowania folwarczne i czy coś z nich pozostało. Chyba były położone na działce, którą nabyło małżeństwo Michał i Konstancja Melka.  

Witam wszystkich! Mam kilka pytań odnośnie dóbr Lgota Mała. Przede wszystkim jaki obszar zajmowały w połowie XIX wieku i jaka księga z Hipoteki pow. radomszczańskiego im odpowiada? Poza tym ciekawi mnie jeszcze, czy w ich skład wchodził od początku XIX w. teren obecnej wsi Pieńki Szczepockie? 

Dobra ziemskie Lgota Mała wraz z osadą Dębin posiadały powierzchnię 632 mórg (Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom 5, Warszawa 1884, s. 200). Z hipoteki powiatu radomszczańskiego odpowiada im księga wieczysta nr rep hip 152. Nie wiem natomiast czy w ich skład wchodził teren wsi Pieńki Szczepockie. O Pieńkach Szczepockich nic nie wspomina Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego. Jednakże na północ od Pieńków położone są Szczepocice Prywatne, a ta wieś wchodziła na pewno w skład dóbr Pławno. Być może więc i Pieńki Szczepockie mogły należeć do Pławna, ale tego oczywiście nie jestem w stanie poprzeć żadnymi dowodami. Na razie więc sprawę Pieńków Szczepockich należy pozostawić otwartą.