"Kurjer Warszawski" N° 312 z 14 (26) Listopada 1853 r., s. 2:
Dnia 22 biez: mies:, wobec zgromadzonej Rodziny, odbyl sie slub w Czestochowie, w Kaplicy Matki Bozkiej, W. Tomasza Kalixta PUSZKIN, Obywatela Powiatu Nowogrodzkiego, w Gubernji Minskiej, z JO. Xiezniczka Ewelina DRUCKA-LUBECKA. Blogoslawil tej parze, W. JX. Szczepan Lasicki, Profesor Seminarjum Merop: Warsz: sgo Jana, w skutek upowaznienia JW. Biskupa Dyecezji Minskej, za posrednictwem JW. JX. Biskupa Fijalkowskiego, Administratora Archi-Dyecezji Warszawskiej udzielonego.
_____________
AF
The following user(s) said Thank You: Jacek Tomczyk
"Kurjer Warszawski" N° 18 z 8 (20) Stycznia 1855 r., s.1:
W d. 6 b.m. zmarl w Czestochowie, s.p. Assesor Koleg: Adam KRAUZ, Inzenjer Oddzialu Kolei Zelaznej Warszawsko-Wiedenskiej. Zdolny ten Urzednik urodzil sie d. 17 Grud: 1803 r. w Xiezu Wielkim nateraz w Guber: Radomskiej. Nauki pobieral w Wszechnicy Krakowskiej. Pozostawil kilkoro nieletnich dzieci, ktore wraz z Kolegami i Przyjaciolmi, Zmarlego skon oplakuja. Spokoj jego duszy!
Dowiadujemy sie o skonie s.p. X. Witalisa MARKIEWICZA, w d. 6 b.m., nastapionym nagle we wsi Klomnice Pcie Wielunskim Gub. Warszawskiej. Zmarly byl czas jakis w Zgromadzeniu XX. Bernardynow w Warszawie, obecnie w Przyrowie.
________________
A.F.
"GLOS" Tygodnik Literacko-Spoleczno-Polityczny z 7 Listopada (26 Pazdziernika) 1895 r., N° 45, s. 15-16:
Stosunki fabryczne w Czestochowe.
Co sie zas tyczy ludnosci wiejskiej, to ze wzgledu na fakt, ze powstanie fabryk w Czestochowie wywolalo tutaj formalna rewolucje ekonomiczna, warto wejsc troche blizej w ich stosunki. Z powodu braku danych statystycznych ograniczam sie tutaj przedstawieniem blizej mi znanych stosunkow ekonomicznych wsi DZBOWA, odleglej o szesc wiosrt od Czestochowy, ktore z wielu wzgledow mozna uwazac za typowe w naszej okolicy. Gleba jak wogole w naszym powiecie, jest piaszczysta, nieprzepuszczalna, srednio urodzajna, slowem typowa gleba zytnia gub. Piotrkowskiej. Osad wloscianskch jest tutaj do 170. Poza tem jest pewna ilosc chalup nalezacych lub wydzierzawionych przez wloscian bezrolnych. Pomiedzy osadami z gruntem odrazu wyrozniaja sie cztery zasadnicze typy: 1/ w calej wsi jest 7-8 osad, nie dzielonych od czasu uwlaszczenia wloscian, ktore przewaznie droga sprzedazy dostaly sie do dzisiejszych swych wlascicieli "kolonistow" - sa to osady przewaznie 12-morgowe; 2) dominujacy typ w Dzbowie stanowia osady 6-ciomorgowe, utrzymane dzieki splaceniu rodzenstwa lub malej jego ilosci; 3) osady rejentalnie nalezace do szesciomorgowych, faktycznie jednak podzielone droga dobrowolnej umowy na dzialki trzy, czteromorgowe, na ktorych jeszcze w dalszym ciagu ciazy czesto obowiazek splacenia reszty rodzenstwa lub tez dozywocia w formie t.z. u nas "wycugu" (wydzielenie z kazdej dzalki po dwa zagony) dla rodzicow; 4) osady komornikow ktorym w czasie uwlaszczenia przyznano po trzy morgi gruntu. Osady te nie sa dzielone dalej i dzisiejsi nabywcy doszli do nich droga kupna. Poza tem dopiero ida wloscianie bezrolni, ktorych w danej wsi jest niewelu. W celu przedstawienia przecietnego polozenia ekonomicznego wloscianina w Dzbowie, biore tutaj pod uwage osade 6-ciomorgowa niedzielona. Wlasciciel takej osady dzieli zwykle swe gospodarstwo na trzy czesci: na dwoch morgach sadzi kartofle, wysadzajac mniej wiecej 10 korcy na morge (...). Na drugich dwoch morgach, zwykle na kartofliskach, sieja zyto, wysiewajac na dwie morgi 2 korce (...) Na ostatnich zas dwoch morgach owies. Wysiewa sie 3 korce, zbiera 10-6, srednio 8 korcy. Z tego zwykle wlasciciel osady szesciomorgowej-zamozniejszej pozostawia sobie 3-4 korcy zyta na barszcz. Biedniejsi albo majacy wieksza rodzine zostawiaja mniej (...)
Cd nastapi.
______________
AF
The following user(s) said Thank You: Alicja Baranowska, Michał Mugaj, Tomek Janas, Leokadia Stala
Cd (...) Owsa sprzedaja troche wiecej, zwykle 3-4 korcy (wiekszosc albo wcale nie trzyma koni, albo jednego: na konia wiec odliczamy 3 korce, a na siew 2 razem przeto pozostaje do sprzedazy 3 korce, co wyniesie 9 rs. 45 kop. Kartofli gospodarz zamozniejszy i przy mniejszej rodzinie moze sprzedac do 20-cu korcy za 21 rs 70 kop. Biedniejsi nie tylko nie sprzedaja kartofli wcale, ale na przednowku musza je kupowac. Razem wiec zamozny gospodarz 6-ciomorgowy ze sprzedazy zboza i kartofli moze otrzymac 47 rs. 26 kop; pozostaje mu po odliczeniu na siew: zyta 2 korce, kartofli 35 korcy, owsa 3 korce. Gospodarz 6-ciomorgowy trzyma w Dzbowie zwykle 2 krowy, otrzymuje ze sprzedazy masla i serow okolo 50-ciu rs. do roku. Reszta nabialu, jak rowniez serwatka i maslanka, ida na domowy uzytek. Drobiu zamozniejsi trzymaja dosyc, ale wylacznie na sprzedaz do miasta. Ile z tego maja dochodu rocznie, nie moglem sie dowiedziec. Czasami trzymaja wieprzaka, ktory u zamozniejszych idzie na zjedzenie. Dodam jeszcze, ze w mlynach za zmielenie zyta placi sie 45 kop. albo 4 garnce z korca, co jeszcze uszczupla ilosc pozostawiona na barszcz.
Na kazda osade przypada w Dzbowie 5 do 6-ciu osob, wliczajac w to dzieci. Ogolnie rzecz biorac, byt takiego czlowieka przedstawia sie u nas znacznie gorzej, niz np. w Plockiem. Coz dopiero mowic o posiadaczach dzialek 3-4 morgowych i o komornikach, zwlaszcza w czasie lat mniej urodzajnych (91 r.)! To tez zywienie sie wloscian Dzbowa w wiekszosci wypadkow przedstawia sie nader nedznie (...)
____________
AF
The following user(s) said Thank You: Tomek Janas, Leokadia Stala
„Sprzedaż ziemi. W zeszłym tygodniu w powiecie częstochowskim zawarto dwie znaczniejsze transakcje sprzedaży ziemi, wskutek wzrastającego tam przemysłu fabrycznego. Pp. Poznański i Markusfeld, przedstawiciele towarzystwa , mającego budować w Częstochowie wielką fabrykę śrub, nabyli w odległości 4 wiorst od Częstochowy 40 morgów ziemi, za które zapłacili 22.000 rubli. Majątek Konopisko od p. Stasiakowskiego nabył p. Hantke za 118.000 rubli. Tak znaczną sumę p. S. uzyska dzięki odkryciu wielkich pokładów rudy w Konopisku, leżącym w sąsiedztwie nowobudującej się fabryki p. Hentkego; przed kilku laty bowiem za ten sam majątek p. Stasiakowski zapłacił tylko 51.000 rubli. „
Autor
