Ziemiaństwo z okolic Częstochowy 1793 – 1945

Witam!
Doprecyzowanie odnośnie historii ogólnej tych terenów.
Okres I wojny światowej. Po ofensywie wojsk centrowych w lecie 1815 roku tereny te zgodnie z Rozp. Naczelnego Wodza z dn. 25.08.1915 r. weszły w skład tzw. Generalnego Gubernatorstwa Wojskowego w Kielcach, zaś w dniu 01.10.1915 roku stolicę nowej władzy przeniesiono do Lublina i od tego czasu do końca wojny mieliśmy Generalne Gubernatorstwo Lubelskie. Komenda powiatowa była w Dąbrowie (nie w Dąbrowie Górniczej, bo ta powstała dopiero w 1918 roku).
Ale to tylko ogólne szczegóły.
Pozdrawiam!
Tadek

Znalazłem jeszcze coś takiego:
25.03.1808 r. w Kaliszu zawarto kontrakt kupna sprzedaży dóbr Włodowice, Góra, Parkoszowice, Kotowice, Mirów, Moczydła, Łutowiec, Lgota, Trzebniów, Postaszowice i Gorzków z przyległościami za 600.000 zł między Stanisławem i Janem sprzedającymi z jednej, a Wojciechem kupującym braćmi Męcińskimi.
22.01.1816 r. wyrok rozgraniczenia dóbr Kotowice i Mirów własność Michała Zakrzewskiego, a dobrami Niegowa, Łutowiec, Hucisko i Góra Włodowska własność Wojciecha hr. Męcińskiego. (Źródło: AP Kielce, Konserwator Hipoteki województwa krakowskiego przy Trybunale Cywilnym w Kielcach, sygn. 28)
W AP Kielce warto zajrzeć do trzech zespołów akt, które dotyczą dóbr ziemskich z terenów położonych na południowy wschód od Częstochowy w pierwszych kilku dekadach XIX wieku. Te materiały dotyczą też dóbr z dawnego Księstwa Siewierskiego. Są to:
496. Konserwator Hipoteki województwa krakowskiego przy Trybunale Cywilnym w Kielcach: 
szukajwarchiwach.pl/21/496/0/str/1/100?ps=True#tabJednostki
497. Konserwator Hipoteki województwa kaliskiego przy Trybunale Cywilnym w Kielcach: 
szukajwarchiwach.pl/21/497/0/?q=XARCHro:...&page=1#tabJednostki
608. Pisarz Kancelarii Ziemiańskiej Guberni Radomskiej: 
szukajwarchiwach.pl/21/608/0/str/1/100?ps=True#tabJednostki W tym wypadku akta są zeskanowane i w całości umieszczone w szukaj w archiwach.
Jeżeli chodzi o księgę wieczystą Kotowic i Mirowa to jej tytuł brzmi: Dobra Ziemskie Kotowice Mirów, nr rep hip 45. Powinno być tego 3 tomy, ale przyniesiono mi tylko 2 pierwsze tomy, twierdząc, że nie wiadomo gdzie jest trzeci czyli ostatni i czy się zachował. Dlatego brakuje mi właścicieli Kotowic i Mirowa od lat 20tych do 1945 r. Jeżeli Pan będzie w SR w Myszkowie, to może Pan to zamówić, ciekawe czy też przyniosą tylko 2 tomy, czy może ten trzeci już się znalazł.
Co do numeracji i nazewnictwa ksiąg to zauważyłem, że dawniej, gdy wyszła ustawa o hipotece w 1818 r. to księgi były w kolejności alfabetycznej czyli od A do Z i miały numer od 1 do ... (w każdym powiecie ostatni numer był inny, zależnie od ilości dóbr). Ale po powstaniu styczniowym w ramach likwidacji autonomii Królestwa Polskiego zmieniono numerację ksiąg wieczystych. I wtedy ustawiono wszystko wg. alfabetu rosyjskiego i księgi na literę W znalazły się zaraz za literą B. Po 1864 r. wzrósł obrót ziemią, ze względu na to, że majątki ziemskie zaczęły być dzielone i parcelowane i ich części nabywali chłopi. Musiano więc zakładać kolejne księgi. I tu pojawił się problem, bo numery już były nadane więc zrobiono to tak, że do dużej cyfry oznaczającej jakiś majątek ziemski dodawano małą literę bądź cyfrę co oznaczało kolejną księgę z tego majątku, która pojawiła się po wydzieleniu z tych dóbr jakiejś ziemi. Oczywiście litery nadawano rosyjskie, a nie polskie. Z niektórych majątków wydzielono tyle działek, że powstało z tego przeszło 100 ksiąg np. Błeszno. Z innych majątków mniej. W niektórych przypadkach było jeszcze inaczej. Po wydzieleniu z księgi głównej jakiejś ziemi nadawano jej zupełnie inny numer w żaden sposób nie związany z księgą z której wyłączono tę ziemię. Także z tymi księgami jest zupełny bałagan i nieco trudno się zorientować. Po prostu trzeba mieć spisy ksiąg, żeby wiedzieć jakie księgi zachowały się dla danej miejscowości. 
Jeżeli zaś chodzi o tytuły ksiąg, to majątki ziemskie zawsze mają tytuł zaczynający się od "Dobra Ziemskie" następnie następuje nazwa miejscowości, a czasem jeśli te dobra miały więcej niż jedną wieś to jeszcze jest dopisane jakie to wsie wchodzą w skład dóbr. Jeśli zaś chodzi o dobra państwowe to tytuły zaczynają się albo "Dobra Rządowe" i nazwa miejscowości bądź "Dobra Narodowe" i nazwa miejscowości.

Witam!
Dwie rzeczy.
1. Zapytanie dot. wypowiedzi Krzysztofa odnośnie rękopisów z Muzeum Czartoryskich w Krakowie o sygn. 992 do 996. Czy te pozycje są gdzieś dostępne on-line? Ściągłem katalog rękopisów Kutrzeby, ale tu pod sygnaturami powyższymi są zanotowane rękopisy dotyczące żup wielickich i bocheńskich?
2. Konserwator Hipoteki - godny polecenia dla nieznających tej pozycji. Rzecz poprzedzająca księgi wieczyste dla okresu od 1810 do 1825 roku (do założenia ksiąg). Bardzo grube pozycje. Przeglądanie rozpoczynamy od Repertorium dla litery odpowiedniej do nazwy dóbr, gdzie mamy podane odpowiednie tomy i nr stron dla zapisów ingrossacji (czyli zmian właścicielskich) oraz inta- i ekstabulacji (wszelkich zapisów dokonywanych na dobrach oraz ich wykreślenia). Zapisy dokonywane na podstawie głównie aktów notarialnych - stąd mamy łatwą drogę do dotarcia do tych aktów.
Jeszcze ogólna dygresja dotycząca map. Mam bardzo podobną sytuację. Dobra dworskie rozparcelowano w 1881 roku. Na podstawie aktu notarialnego ziemie nabyło kilkudziesięciu "kolonistów" (tak ich określono, ale byli też tutejsi). Podane jest kto ile nabył i ile zapłacił - ale nie ma podanego gdzie ta kupiona ziemia leżała. Identycznie jak w Kotowicach i Mirowie. Mapki nie ma przy akcie notarialnym, ani przy księdze wieczystej (oprócz czterech działów -  KW zawiera jeszcze dokumenty). Jedyne mapki to mapki pouwłaszczeniowe z nr działek (+ ew. w moim przypadku po dodatkowym pomiarze geodety).
Pozdrawiam!
Tadek

Bardzo dziękuję za kolejne informacje i podpowiedzi.Mam do Panów jeszcze jedną sprawę, bo może jesteście zorientowani i w takiej.

W archiwach państwowych nie ma tabeli uwłaszczeniowej wsi Mirów - mam na myśli tę carską tabelę, powstałą po uwłaszczeniu za czasów Aleksandra II - z roku 1864. Kilka lat temu interesowałem się tym szczegółowo, przejrzałem to, co jest dostępne poprzez wyszukiwarkę www.szukajwarchiwach.pl w AP Kielce, Łódź, Katowice. Nie ma. Z ciekawostek - tabela była zaginiona już w roku 1926 i wówczas ponownie ją odtworzono i ta odtworzona wersja też zaginęła. Wtedy tabelę odtwarzano na podstawie oryginału zachowanego w warszawskim archiwum. Później wg informacji z Internetu - to archiwum zostało zniszczone podczas II wś.

Nie ma tabeli nie tylko Mirowa zresztą, ale też kilku okolicznych miejscowości (w tym i Kotowic - choć Kotowic aż tak bardzo szczegółowo nie dociekałem).

Czy macie Panowie jakieś sugestie, czy tabela (wobec zniszczenia oryginału), mogła być dla potrzeb jakiej innej dokumentacji skopiowana i czy taka kopia może zalegać a jakiejś dokumentacji w archiwach państwowych, o tytule wcale nie sugerującym szczegółowej zawartości? Stąd też nie byłoby prostej o niej informacji w wyszukiwarkach archiwalnych. Powinna też mieć odbicie w aktach notariuszy, choć w tym przypadku to nie musiałoby chodzić o jednego notariusza jak sądzę i byłaby porozbijana na pojedyncze akty rozrzucone w wielu miejscach - tak przypuszczam. 

Wydawało by się, że jej odbicie powinno być także w księdze wieczystej  dóbr Kotowice-Mirów - jednej z ksiąg, bo to z tych dóbr było uwłaszczenie, ale z tego co p. Krzysztof tu cytował, to takich danych tam nie ma.

Witam!
Polecam przejrzeć w zasobach AP Kielce zespół nr 44 - "Komisarz do spraw włościańskich powiatu olkuskiego".
W internecie zapewne jest inwentarz do tego zespołu. Są tu j.a. poświęcone poszczególnym wsiom - po kilka jednostek dla okresu od ok. 1870 do 1913 roku. Jeśli będą Kotowice, albo Mirów, to jest szansa, że przy jakiejś sprawie może być kopia tabeli uwłaszczeniowej. W moim przypadku kopie tabel miałem też w Kielcach z zespole nr 1 "Rząd Gubernialny Radomski" w jednostce o sygn. 11176 "Wykaz gruntów z mocy Najwyższego Ukazu... 1865-1866 i 1876". Należało by przejrzeć inwentarz tego ogromnego zespołu w okolicach powyższej sygnatury.
Przy aktach notarialnych nie spotkałem się z tabelami jako załącznikami. Może być również w jakiejś innej pozycji, o tytule niewiele mówiącej - znowu kłania się przeglądanie inwentarzy do "podejrzanych" zespołów.
Pozdrawiam!
Tadek

Sygnatury, które podałem nie dotyczą Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Są to sygnatury z działu Muzeum Narodowego w Krakowie: Dział Starych Druków, Rękopisów i Kartografii. One mają swoje sygnatury. Po prostu rękopisy Muzeum Czartoryskich i Dział Starych Druków, Rękopisów i Kartografii mieszczą się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Ale oba te zbiory mają odrębne sygnatury.
Jeżeli chodzi o mapy z ksiąg wieczystych to jak się dowiedziałem ginęły one na przestrzeni wielu lat, być może jeszcze przed wojną, a najczęściej w okresie PRL. Dawniej nie istniało ani ksero ani dobry aparat fotograficzny. Nie było też monitoringu w sądach. Ludzie, wykorzystując nieuwagę personelu sądu, po prostu wyciągali je z ksiąg i zabierali ze sobą. Robili to podobno przeważnie geodeci. Być może te mapy jeszcze gdzieś się znajdują w prywatnych zbiorach. Takie rzeczy działy się niestety w większości sądów w kraju. Ginęły też inne załączniki do akt, a często brakuje nawet wszystkich załączników do danej księgi wieczystej. Wynika z tego, że zabierano je nawet w całości.
Tabele likwidacyjne czyli uwłaszczeniowe były zawsze dołączane do ksiąg wieczystych dóbr ziemskich. W przypadku księgi wieczystej dóbr Kotowice Mirów jej nie było. Czyli zapewne również została kiedyś skradziona.
Komisarz do spraw włościańskich powiatu olkuskiego nie będzie zawierał nic o Mirowie, bo to przecież w latach 1866 - 1928 był powiat będziński, a potem zawierciański. Była to gubernia piotrkowska, a nie radomska, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości województwo kieleckie. Zajrzałem nawet do inwentarza zespołu: komisarz do spraw włościańskich powiatu olkuskiego. Nie ma tam nic o Mirowie. Nie zachowały się niestety akta komisarza do spraw włościańskich powiatu będzińskiego w guberni piotrkowskiej. Natomiast jest światełko w tunelu. AP Kielce, Zespół nr 21, Okręgowy Urząd Ziemski w Kielcach, sygn. 7173: Sprawa wydania nowego odpisu tabeli likwidacyjnej wsi Mirów, pow. będziński, gm. Niegowa 1925 - 1926. Niestety nie ma skanów w internecie, trzeba się więc wybrać do Kielc lub zlecić skany archiwum. Być może w tych aktach będzie odtworzona tabela likwidacyjna dla wsi Mirów.
Przy aktach notarialnych nie spotkałem się również z odpisem całej tabeli likwidacyjnej, ale spotkałem się natomiast z wypisami z takowej tabeli jeśli ktoś sprzedawał akurat działkę z takiej tabeli. Do aktu notarialnego dodawano załącznik z urzędu gminy, który podawał numer tabelowy sprzedawanej działki wraz z jej obszarem. Widziałem też taki wypis przy testamencie sporządzonym przed notariuszem przez włościanina, który swoją działkę zapisywał synowi. Również i tam był załącznik z urzędu gminy z podanym numerem tabelowym i obszarem działki.
Na koniec muszę jeszcze sprostować pomyłkę w swoim tekście powyżej, bo nie da się go już edytować. Napisałem: "W 1865 r. dobra Kotowice i Mirów posiadały powierzchnię 1839 mórg (...)Wysokość roczna podatku z tych dóbr wynosiła 2159 mórg i 5 kopiejek". Oczywiście wysokości roczna podatku wynosiła 2159 rubli i 5 kopiejek.